Zespół Pałacowo-Parkowy Radziwiłłów w Białej Podlaskiej

 

Przyjaciel to człowiek, do którego dzwonię po wielu miesiącach milczenia,

a on nie pyta: dlaczego się nie odzywałaś,

tylko mówi: cieszę się, że właśnie dziś słyszę twój głos.

(Roma Ligocka)

W czasie mojego  czerwcowego peregrynowania po wschodniej Polsce dotarłam również do Białej Podlaskiej... Jest to piękne miasto w województwie lubelskim, niedaleko granicy z Białorusią... Miejscowość  jest położona nad rzeką Krzną, lewym dopływem Bugu...

Szczerze powiedziawszy, przywiodła mnie tam nie tyle podróżnicza ciekawość, co chęć zobaczenia  Zespołu Zamkowego   Radziwiłłów...

Krótki rys historyczny... Biała Podlaska powstała na styku wielu narodów i kultur... Pierwotnie na tych terenach zamieszkiwały plemiona Bużan i Dulębów... Później zaś Jaćwingowie... W średniowieczu osiedlali się tu na przemian Polacy, Litwini i Rusini... Przywilej księcia litewskiego Witolda, zezwolił na osiedlanie się również ludności żydowskiej...

Po raz pierwszy wzmiankowana w dokumentach z 1345 roku...  Prawdopodobnie jej założycielem był wojewoda trocki i hetman Wielkiego Księstwa Litewskiego, Piotr Janowicz zwany Białym...  Ta niewielka osada na Południowym Podlasiu w 1569 roku stała się własnością potężnego rodu Radziwiłłów i przez dwa i pół wieku było ich własnością... Powoli przekształcała się w silne i bogate miasto... Biała Podlaska zwana dawniej Alba Ducalis czyli Białą Książęcą lub Białą Radziwiłłowską... 

W drugiej połowie XVII wieku miasto zostało zniszczone przez Szwedów, wojska Rakoczego i Kozaków Chowańskiego... Jednak za sprawą Michała Radziwiłła i jego żony Katarzyny podniosło się z upadku... W 1670 roku Michał Kazimierz Radziwiłł nadał nadał miastu prawa magdeburskie oraz herb, który przedstawia postać Michała Archanioła, stojącego na smoku, trzymającego w prawej ręce miecz, w lewej zaś wagę... Ostatnim spadkobiercą Radziwiłłów był Dominik Hieronim, pułkownik wojska polskiego... Zmarł w 1813 roku w Nadrenii Palatynacie, po odniesieniu rany w bitwie w Hanau... 

Od 1815 roku Biała Podlaska pozostawała pod zaborem rosyjskim... A w czasie I wojny światowej była pod okupacją niemiecką... II wojna światowa zahamowała rozwój miasta... W 1975 roku Biała Podlaska była stolicą województwa... 

Niemal w centrum miasta znajduje się Zespół Pałacowo-Parkowy Radziwiłłów... Zatrzymaliśmy się na parkingu przy Biedronce... Poszliśmy ulicą Warszawską w kierunku Parku Radziwiłłowskiego... Przeszliśmy przez Bramę Koszarską, niegdyś  z mostem zwodzonym.. Była ona bramą boczną prowadzącą na teren koszar wojskowych...  Hieronim Radziwiłł zafascynowany dyscypliną wojskową stworzył na własne potrzeby prywatną armię, w której służyło 6000 żołnierzy...  Bramę Koszarską uznawano za drugą pod względem ważności, gdyż łączyła pałac z częścią zewnętrzną...  Przy obiekcie usypane są fragmenty fortyfikacji ziemnych...  Naszym oczom ukazuje się wspaniały obiekt, który po wielu latach rewitalizacji odzyskał swój blask... 

Drugi ordynat nieświecki (linia rodowa - nieświecka, wywodząca się od Mikołaja Krzysztofa Sierotki) Aleksander Ludwik Radziwiłł, wzniósł po 1633 roku w Białej późnorenesansową, niezwykle okazałą rezydencję... Była zaliczana do najwspanialszych w Rzeczypospolitej... Architektem rezydencji był włoski architekt Paweł Negroni zwany lubelskim Pawłem Murzynem, który działał w tamtym okresie w Lublinie... Około 1700 roku wybudowano barokowe oficyny pałacowe, zachodnią i frontowe, pawilony ogrodowe a całość otaczały fortyfikacje bastionowe... Pałac i jego otoczenie było siedzibą godną magnata o królewskich ambicjach... W 1745 roku Potoccy proponowali Hieronimowi Radziwiłłowi kandydowanie na króla polskiego... Jednak on nigdy o koronę się nie ubiegał... 

Spacerujemy alejkami po wspaniale utrzymanym parku... Ogromne drzewa dają mnóstwo cienia i ulgę w ten upalny dzień...  Zadbano o odpowiednie informacje dotyczące obiektów znajdujących się na terenie Parku Pałacowego... Jest tu też Ławeczka Bogusława Kaczyńskiego, polskiego dziennikarza, krytyka muzycznego, popularyzatora opery, operetki i muzyki poważnej... Bogusław Kaczyński, ulubieniec publiczności, twórca Europejskiego Festiwalu im. Jana Kiepury urodził się w Białej Podlaskiej...

Niezwykle urokliwie prezentują się wszystkie obiekty Zespołu Pałacowego... Po samym pałacu zostało niewiele...  Jednak za pomocą grafik i rycin możemy zobaczyć jak wyglądał w czasach swej świetności... Budowla pałacowa była trzykondygnacyjna zbudowana na planie zbliżonym do kwadratu... Posiadała cztery pięcioboczne wieżyczki w narożach i  trójarkadową loggię od frontu...

Proces niszczenia pałacu rozpoczął w 1764 roku najazdem oddziałów starosty Jana Mikołaja Chodkiewicza... Kres świetności bialskiej rezydencji zbiegł się z upadkiem Rzeczypospolitej i bezpotomną śmiercią ostatniego właściciela Białej - Dominika Radziwiłła... Rodowy pałac przeszedł w ręce niemieckie... Jego ruiny w 1833 roku zostały sprzedane bialskim Żydom... Zostały prawie w całości rozebrane... Ocalały dwa pawilony, kaplica, wieża bramna i brama wjazdowa... Pałacowy dziedziniec zostaje przekształcony we wspaniały park...

W Parku Radziwiłłowskim w 2013 roku przeprowadzono rewitalizację... Cały teren wygląda bardzo pięknie... Powstały alejki, posadzono drzewa, zamontowano fontannę...  Powstał też kwaterowy ogród włoski, naturalne piękno, które jest nie tylko małym dziełem sztuki, ale także zachwyca... 

Ogród w stylu włoskim swoimi korzeniami sięga Italii z epoki renesansu... Teren podzielony jest na kwadratowe kwatery, które oddzielają proste ścieżki, krzyżujące się pod kątem 90 stopni... Ich liczna uzależniona jest od wielkości terenu... Ogród włoski   nie jest dziko rosnącym terenem... Tutaj posadzono krzewinki bukszpanu...

Na terenie Parku Pałacowego możemy zobaczyć Kaplicę pw. świętego Józefata... Została wybudowana z inicjatywy  księżnej Tekli z Wołłowiczów, pierwszej żony Aleksandra Ludwika Radziwiłła... Tekla była kobietą niezwykle religijną, członkinią kilku bractw, a szczególnie bliska jej była reguła świętego Franciszka, o czym sama zaświadcza w swoim testamencie...

W Parku Radziwiłłów możemy zobaczyć odrestaurowaną Wschodnią Wieżyczkę... Dawniej budynek pełnił funkcję klatki schodowej prowadzącej do arkadowej galerii, która została rozebrana w XIX wieku... Dwukondygnacyjny budynek pochodzi z XVII wieku i został wybudowany w stylu barokowym... W trakcie prac renowacyjnych zostały odkryte dekoracje sgraffitowe...

Bardzo dziękuje za odwiedziny i pozostawione komentarze...

Życzę  udanego, słonecznego weekendu...

3 lipca - ślę najlepsze życzenia wszystkim Ciociom i Wujkom...

Serdecznie wszystkich pozdrawiam...