Szczęśliwymi ludźmi są tylko ci,
którzy umieją cieszyć się każdym trwającym dniem.
Nie ci, którzy nałogowo planują swoją przyszłość w nieskończoność
i nie ci, którzy ciągle wracają do swojej przeszłości.
Życie to teraźniejszość, więc ciesz się nią i żyj!
(Georges Bernanos)
Po raz pierwszy w filmie Pasja Mela Gibsona zwróciłam uwagę na Materę, która pełniła rolę starożytnej Jerozolimy... Gdy kolejny raz zobaczyłam to niezwykłe miasto na kanale Planete, dopiero wtedy mocno zapadło mi w pamięć... Od tamtego czasu zastanawiałam się jak mogę dotrzeć do Matery... Miasto bowiem położone jest w regionie Basilicata hen, aż na południu, gdzie Włochy z buta stają się obcasem... Matera, chociaż zadziwiająca, to wciąż jest mało znana ponieważ nie rozpropagowana i leży z dala od turystycznych szlaków...
Na przestrzeni wieków miasto nosiło różne nazwy... Jednak przez tutejszą ludność najczęściej nazywane było Mather - Matka Ziemia... Po Aleppo w Syrii, Jerycho na Zachodnim Brzegu Jordanu Matera jest trzecim najstarszym miastem na świecie... Bardzo liczne dowody pochodzące z najstarszej epoki prehistorycznej, epoki kamienia zobaczyłam w Muzeum Miejskim...
Przypuszcza się, że w późniejszych wiekach miasto było opanowane przez Greków o czym świadczy herb Matery - byk z kłosami zboża... To typowy symbol starożytnej Grecji... Miasto ma bardzo burzliwe dzieje, zdobywają go: Rzymianie, Longobardowie, Bizantyjczycy, Saraceni... W IX wieku najeżdżają Normanowie... Z grabieży przywożą tutaj ogromne bogactwa... Następuje rozkwit i najlepszy okres dla miasta... Zostają sprowadzeni pustelnicy z Kapadocji, którzy zakładają ponad 150 kościołów... Spora ich ilość istnieje do dnia obecnego...
Przypuszcza się, że w późniejszych wiekach miasto było opanowane przez Greków o czym świadczy herb Matery - byk z kłosami zboża... To typowy symbol starożytnej Grecji... Miasto ma bardzo burzliwe dzieje, zdobywają go: Rzymianie, Longobardowie, Bizantyjczycy, Saraceni... W IX wieku najeżdżają Normanowie... Z grabieży przywożą tutaj ogromne bogactwa... Następuje rozkwit i najlepszy okres dla miasta... Zostają sprowadzeni pustelnicy z Kapadocji, którzy zakładają ponad 150 kościołów... Spora ich ilość istnieje do dnia obecnego...
Spacerowałam uliczkami Nowego Miasta pośród gwaru, mijałam pełne wdzięku pałace i barokowe kościoły... Odniosłam wrażenie, że dzisiaj to miasto zasługuje na uwagę i wiele w nim romantyzmu... Jednak nie zawsze tak było... W XIX i na początku XX wieku panowało tutaj nieprawdopodobne ubóstwo i bardzo trudne warunki życia...
Mnie szczególnie interesowała historyczna część miasta, zwana Sassi i tam skierowałam swoje kroki...
Bardzo stromymi i śliskimi schodami schodzimy w dół do starej Matery... Już na pierwszej platformie widokowej widzimy, że miasto rozłożyło się majestatycznie nad bardzo głębokim wąwozem rzeki Gravina...
Wielopoziomowe domostwa zostały wykute w miękkiej wapiennej skale stromego zbocza... Rzeka wyżłobiła ten bardzo głęboki wąwóz przez sam środek płaskowyżu...
Matera jest niezwykła, tajemnicza ale i bardzo surowa... Poruszamy się jak w labiryncie... Jestem zaskoczona ponieważ w tym mieście praktycznie nie ma ulic jedynie schody... Wspinamy się wąskimi schodami kilka pięter w górę by nagle znaleźć się na panoramicznym tarasie, który okazuje się dachem wielu domostw... Najsłynniejszą częścią Matery jest dzielnica Sassi, która tak jak i miasto jest wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO...
Tutaj każdy zakręt, zaułek, uliczka, schody, świątynia, widok zapiera dech w piersiach... To miasto trzeba zobaczyć aby zachwycić się jego pięknem... Jest oszałamiające a jednocześnie przerażające gdy pomyśli się w jakich uwłaczających człowieczeństwu warunkach żyli tutaj ludzie...
Tutaj każdy zakręt, zaułek, uliczka, schody, świątynia, widok zapiera dech w piersiach... To miasto trzeba zobaczyć aby zachwycić się jego pięknem... Jest oszałamiające a jednocześnie przerażające gdy pomyśli się w jakich uwłaczających człowieczeństwu warunkach żyli tutaj ludzie...
Nad miastem góruje katedra w stylu romańsko-apulijskim... Położona jest w sercu starożytnego miasta, w dzielnicy zwanej Civita, która jest najstarszym zamieszkałym miejscem w Materze... Katedrę konsekrowaną w 1270 roku, poświęcono Madonnie della Bruna... Dlaczego Dziewica Brązowa? Jest kilka hipotez... Wg jednej z nich, posąg Dziewicy pochodzi z Hebronu, miasta Judei gdzie Maria udała się do swojej krewnej Elżbiety... Wg innej, pochodzi od koloru twarzy Dziewicy... W centralnej fasadzie bardzo piękna romańska rozeta (różyczka) zwieńczona rzeźbą Archanioła Michała przykuła moją uwagę... W tympanonie, nad głównymi drzwiami rzeźba Madonny della Bruna...
Począwszy od IX wieku przez kilka stuleci groty, skalne kwatery zajmowali mnisi... W jaskiniach zachowało się ponad 100 skalnych kościołów... Byłam niemal pewna, że odnajdę świątynię poświęconą Św. Łucji... Ta święta była bardzo popularna w średniowieczu nie tylko we Włoszech ale i w krajach nordyckich... Podeszłam do jednej z jaskiń... Nic nie wskazywało, że w niej znajduje się świątynia... Jedynie na chropowatych ścianach wyrzeźbiono symbol świętej - tacę z oczami... Wg legendy - święta Łucja miała piękne, wielkie oczy, które przyciągały powszechną uwagę... Widząc nawet zachwyt u oprawców, kazała je sobie wydłubać...
Weszłam do środka okazało się, że jest to dosyć duży kościół skalny, posiadający wyraźnie nawę główną i dwie nawy boczne oddzielone od siebie filarami... Sklepienia i ściany ozdobione są freskami... Święci spoglądali na mnie jeszcze żywymi kolorami i byli rozpoznawalni... Oglądałam wnikliwie świadectwo liczące ponad tysiąc lat... Nie mogłam uwierzyć, że przetrwały aż tak wiele lat, w takich prymitywnych warunkach... Nad kościołem znajduje się nekropolia z kamiennymi grobami...
Matera słynie również z wyjątkowego chleba - Pane di Matera, którego historia sięga XV wieku... To symbol tego miasta... Jego kształt przypomina krajobraz Matery a jego niepowtarzalny smak wynika z pradawnej kultury... Chleb dla tutejszych ludzi był "świętym pokarmem"... Mieszkańcy Sassi przygotowywali potrawy we wspólnocie... Gospodynie przygotowywały ciasto wieczorem a rano przynoszono je do piekarza aby upiekł je w swoim piecu... Te prymitywne piece spotykane są w wielu miejscach... Każda rodzina stemplowała bochenki aby je odróżnić... Obecnie chleb pieczony jest w higienicznych warunkach ale w dalszym ciągu praktykuje się stemplowanie...
W czasie swoich podróży widziałam wiele wiosek z domami troglodytów, jednak tutaj były setki a właściwie to tysiące domów troglodytów... Jaskinie praktycznie zamieszkiwano do lat 50 - tych XX wieku... Prawdę mówiąc, włoscy politycy o istnieniu Matery i jej ogromnym ubóstwie, zaniedbaniu, nędzy, zacofaniu, siedlisku chorób dowiedzieli się za sprawą Carla Levy'ego, który w swej książce "Chrystus zatrzymał się w Eboli" pokazał przerażający obraz tego miasta... Ten obraz nakreśla siostra autora, Louise...
"Po wąskiej i spadzistej ścieżce zaczęłam schodzić z zakrętu w zakręt, na sam dół. Bardzo wąska uliczka szła - że tak się można wyrazić - po dachach domów. Mieszkania są kute w stwardniałej glinie wąwozu, a każde z nich ma fasadę, nieraz piękną ze skromnym ornamentem z XVIII wieku. Te pozorne fasady, z powodu pochyłości stoku górskiego, przylegają dołem do ściany skalnej, a w górze nieco od niej odstaną: wąskim pasmem między fasadami a stokiem biegną ulice, które są równocześnie jakby podłogą dla tych, którzy wychodzą z mieszkań górnych, i dachem dla domów znajdujących się poniżej."
"W tym prażącym słońcu miałam chwilami wrażenie, że znalazłam się w środku miasta dotkniętego zarazą. Schodziłam coraz głębiej w kierunku kościoła, a w oddaleniu kilku kroków towarzyszyła mi chmara dzieci. Krzyczały coś w swoim żargonie, czego nie mogłam zrozumieć, i szlam dalej, one zaś nie ustawały w swoich wołaniach. Sądziłam, chcą jałmużny, więc się zatrzymałam i dopiero wówczas odróżniłam kilka słów, które dzieci wołały chórem: Pani, daj nam chininy, Pani daj nam chininy!
Rozdzieliłam między nimi trochę drobnych, aby kupiły sobie cukierków, ale nie tego się domagały prosząc dalej o chininę. Doszliśmy w końcu do dna owego wąwozu i do pięknego, barokowego kościoła Matki Bożej z Idris; i tam dopiero wznosząc oczy w górę zobaczyłam nareszcie całą Materę. Było to istotnie prawdziwe miasto. Fronty wszystkich jaskiń, które stąd wydają się domami, są białe i równe, a otwory drzwi spoglądają jak czarne oczy w dal. Śliczne, malownicze miasto."
Materę ogłoszono "hańbą Włoch"... Ze starych, zaniedbanych jaskiń w których nie było prądu, kanalizacji, bieżącej wody mieszkańców przeniesiono, często przymusowo, do nowych mieszkań... Wielu z nich wracało na stare śmieci być może z przyzwyczajenia, sentymentu albo przywiązania do starych sąsiadów... W końcu Stara Matera opustoszała... Dopiero w 1986 roku wydano prawo, które umożliwiało zamieszkanie w tym zabytkowym miejscu... Był jeden warunek, Sassi miało zachować pierwotny wygląd... Nowy właściciel otrzymywał kilka pomieszczeń, które zobowiązany był odrestaurować, za pieniądze rządowe... Oczywiście, przepisy określają zasady renowacji; kolorystykę fasad, okien, drzwi... W ostatnim czasie powstało wiele barów, restauracji, niewielkich hotelików, sklepów z pamiątkami, pensjonatów
Teraz Matera staje się dumą Włoch, została też wybrana Europejską Stolicą Kultury 2019...... W czasie spaceru po Starym Mieście zachwycałam się kamienną scenerią, niezwykłymi kościołami skalnymi i cały czas towarzyszyło mi uczucie, jakbym przeniosła się wiele wieków wstecz...
Bardzo dziękuje za odwiedziny i pozostawione komentarze...
Życzę słonecznego, miłego weekendu...
Serdecznie wszystkich pozdrawiam...
