Ostrów Tumski w Poznaniu - archikatedra św. Piotra i Pawła

Teraz,

gdy już nauczyliśmy się latać w powietrzu jak ptaki,

pływać pod wodą jak ryby,

brakuje nam tylko jednego:

nauczyć się żyć na ziemi jak ludzie.

(George Bernard Shaw)

Ostrów Tumski to najstarsza część Poznania, położona między ramionami Warty i Cybiny... To właśnie tutaj zaczęła się historia miasta i Polski... Ostrów Tumski,  nazwa wywodząca się z języka staropolskiego... Ostrów w dawnej polszczyźnie to wyspa... Tum zaś to katedra... Zatem jest to wyspa katedralna na Warcie...

W IX wieku na wyspie powstała osada obronna, według legendy założona przez Poznana, władcę lokalnego plemienia słowiańskiego... Od Poznana gród nazwano Poznaniem... Na początku X wieku plemię Poznana zostało podbite prawdopodobnie przez Siemomysława, ojca Mieszka I... Na miejscu spalonego grodu książę Mieszko wybudował nowy, który dla bezpieczeństwa otoczono potężnymi wałami... Przy książęcym palatium (wczesnopiastowska rezydencja władców Polski) na polecenie Mieszka wybudowano kaplicę Najświętszej Marii Panny... Zbudowano ją dla księżnej Dąbrówki by mogła się modlić do swojego Boga, za nim jej pogański mąż Mieszko przyjął chrześcijaństwo... Bardzo szybko kaplica okazała się zbyt mała... W 968 roku wybudowano katedrę...  Jej historia w ciągu wieków była ciekawa i burzliwa... Wielokrotnie niszczona, przebudowana i rozbudowana...

Już od jakiegoś czasu fascynuje mnie mistyka gotyku... Jego wprost nierealna lekkość i tajemnicza ekspresja strzelistego ostrołuku, wznoszącego się ku wyżynom nieba... Uwielbiam katedry gotyckie, potężne, wysokie, wzbudzające zachwyt, wprowadzające w zadumę...

Otóż ta właśnie, jedna z najstarszych polskich świątyń i najstarsza katedra przywiodła mnie na Ostrów Tumski... Tu pochowano pierwszych władców Polski: Mieszka, Dobrawę, Bolesława Chrobrego i pierwszego polskiego biskupa Jordana...

Wchodzę do katedry przez kruchtę od strony południowej... Jest to budowla trzynawowa, bazylikowa... Głównym elementem jest ołtarz główny, bardzo cenny późnogotycki poliptyk czyli ołtarz szafkowy... Składa się z części środkowej i dwóch skrzydeł bocznych... W polu środkowym trzy rzeźby na złotym tle:NMP z dzieciątkiem, święta Katarzyna i Barbara... W bocznych polach 12 świętych kobiet...

Pośrodku nawy w posadzce, płyta pamiątkowa pierwszego biskupa poznańskiego Jordana.. Przy łuku tęczowym późnobarokowa ambona i po stronie przeciwnej w tym samym stylu chrzcielnica... Nawa główna i nawy boczne są nakryte zrekonstruowanymi po drugiej wojnie światowej sklepieniami gwiaździstymi... Prezbiterium w dwóch przęsłach sklepieniem krzyżowym...

Wyposażenie wnętrza katedry sprzed 1945 roku uległo zniszczeniu w toku walk... To co obecnie oglądamy pochodzi z różnych kościołów Dolnego Śląska... Najcenniejszą relikwią jest bardzo dziwny, krótki, stalowy miecz, który należał do świętego Piotra... Ze względu na bezpieczeństwo przechowywany jest w skarbcu w Muzeum Archidiecezjalnym... W katedrze eksponowana jest kopia...

W Ogrodzie Oliwnym, Getsemani  apostoł występuje w obronie Jezusa i tym narzędziem przypominającym maczetę, ucina ucho słudze arcykapłana, Malchusowi... W jaki sposób miecz pojawia się w Poznaniu? Najsłynniejszy polski kronikarz Jan Długosz (1475 r) wspomina w swoich Kronikach, że z Rzymu do Polski  w 966 roku był wysłany mnich Jordan,  pierwszy poznański biskup... Jordan został wyposażony przez papieża Jana XIII w niezwykle cenną relikwię, miecz świętego Piotra... Broń nigdy nie została dokładnie  przebadana, przez co nie potwierdzono jej faktycznego pochodzenia...  Długosz jest kronikarzem swoich czasów i to co pisał o wcześniejszych dziejach Polski, znał jedynie ze źródeł do których udało mu się dotrzeć jako badaczowi.... Często chętnie korzystał z legend i podań...

W katedrze znajduje się dwanaście, głównie barokowych kaplic, wśród nich przepiękna, olśniewająca przepychem Złota Kaplica... Otwierana jest bardzo rzadko  i wyjątkowych sytuacjach... Zaprojektowana przez Franciszka Marii Lanciego, na miejscu gotyckiej kaplicy mansjonarskiej z XV wieku... Wystrój w stylu bizantyjskim... Miała w czasach zaborów  przypominać o wspaniałej przeszłości Polski...  Wewnątrz kaplicy znajduje się sarkofag ze szczątkami księcia Mieszka I i króla Bolesława Chrobrego... Ośmioboczna kaplica jest nakryta pozłacaną kopułą... Na sklepieniu wizerunek Boga Ojca  oraz wizerunki 20 polskich świętych i błogosławionych... W Złotej Kaplicy jest ołtarz z obrazem Matki Bożej Wniebowziętej... Madonna Assunta, jest kopią renesansowego dzieła Tycjana...

Zgodnie z tradycją w katedrze chowani byli po śmierci  poznańscy kanonicy, biskupi, arcybiskupi, pochodzący ze szlachetnych rodów wielkopolskich... Do najcenniejszych zabytków we wnętrzu katedry należą zachowane nagrobki oraz płyty nagrobne... Są wykonane z jasnego piaskowca, czerwonego, białego marmuru...

Jestem oczarowana wnętrzem katedry... Uroku dodają kaplice... W XV wieku rozpowszechnił się zwyczaj ich fundowania... Bardzo często pełniły funkcję kaplic grobowych a niektóre z nich przeradzały się w rodowe mauzolea...

Na końcu dotarłam do kaplicy św. Stanisława Biskupa, zwanej też Królewską... Jest tutaj ogromna, ważąca ponad 3 tony płyta epifanijna, upamiętniająca króla Przemysława II zamordowanego w 1296 r, jego drugą żonę Rychezę Szwedzką i ojca Przemysława I... Płyta jest nowa, zamontowano ją w 1995 roku w w siedemsetlecie koronacji władcy... Monumentalne dzieło zostało wykonane przez wybitnego rzeźbiarza Marana Konecznego...Kaplicę zbudował Przemysław II jako mauzoleum dla swojej zony Rychezy, która zmarła w 1293 roku... Trzy lata później pochowano króla Przemysława  II... Grób z wizerunkami małżonkami  uległ zniszczeniu wskutek uderzenia pioruna, zawaliła się południowa wieża...

Z dużym niedosytem opuszczam Ostrów Tumski... Żałuję, że nie odwiedziłam Muzeum Archidiecezjalnego, niestety zabrakło mi czasu ... Mam nadzieję, że tutaj wrócę bo Ostrów Tumski to miejsce wyjątkowe, o długiej i  bogatej historii... 

Bardzo dziękuję za odwiedziny i pozostawione komentarze...

Życzę udanego, nowego tygodnia...

Serdecznie wszystkich pozdrawiam...