Puławy - Rezydencja Czartoryskich

 

Honor to stroma wyspa bez brzegów.

Nie można na nią wrócić, gdy się ją już opuściło.

(Nicolas Boileau-Despréaux)

W czasie naszych czerwcowych peregrynacji po Polsce odwiedziliśmy  Puławy... Od pewnego czasu chciałam zobaczyć Pałac Czartoryskich, w którym powstało pierwsze Muzeum Narodowe na ziemiach polskich... Dzieje budowli sięgają II połowy XVII wieku... Jej fundatorami byli ówcześni właściciele  Puław - Stanisław Herakliusz Lubomirski oraz jego żona Zofia z Opalińskich... Powierzyli wykonanie projektu budowy znamienitemu niderlandzkiemu architektowi, Tylmanowi z Gameren przedstawicielowi nurtu klasycystycznemu w architekturze dojrzałego baroku...

Na przełomie XVIII i XIX wieku miejscowość należała do Adama Kazimierza Czartoryskiego, generała podolskiego i jego żony Izabeli z Flemmingów... Rozbudowali oni dawny, barokowy pałac, tworząc jedno z piękniejszych założeń rezydencjalno-ogrodowych... 

Zatrzymaliśmy się na bezpłatnym parkingu na Alei Małej i stąd poszliśmy do rezydencji Czartoryskich, która jest już widoczna od bramy głównej... 

Naszą uwagę od razu przykuły przechadzające się dumnie pawie po alejkach parkowych,  dziedzińcu paradnym i przed pałacem... Te piękne ptaki cieszyły się zainteresowaniem turystów odwiedzających Muzeum Czartoryskich... Nawiązują do czasów Izabeli Czartoryskiej... To są zwierzęta typowo królewskie... Słynny pawi tren (pióropusz) składa się z około stu pięćdziesięciu bajecznie kolorowych piór o charakterystycznych, mieniących się  "pawich oczkach", które tworzą często niezwykłe wzory...

Obecny wygląd rezydencji pochodzi z lat 1840 -1843... Przebudowa dokonana przez Józefa Góreckiego nadała pałacowi charakteru neoklasycystycznego... Zniknęły wówczas reprezentacyjne schody zewnętrze od strony dziedzińca, które możemy oglądać na akwareli Konstantego Czartoryskiego oraz na makiecie... Korpus główny pałacu na całej szerokości jest dwupiętrowy... Oficyny są połączone z alkierzami z dobudowanymi jednopiętrowymi skrzydłami załamanymi pod katem prostym... Jest to gmach w kształcie wydłużonej podkowy...

Do pierwszej sali ekspozycyjnej - Sali Tradycji, przechodzimy przez Sień z kolumnami... Jest to najstarsze wnętrze zachowane z rezydencji Lubomirskich... W pięknej barokowej sieni moją uwagę przykuwają dwa marmurowe lwy... W muzeum zaprezentowane są m.in. pasja kolekcjonerska księżnej Izabeli Czartoryskiej oraz jej zainteresowanie sztuką ogrodniczą a także  edukacyjna, literacka oraz polityczna księcia Adama Kazimierza Czartoryskiego... 

Puławskie muzeum księżnej Izabeli jest ściśle związane z dziejami narodu polskiego... Po utracie niepodległości księżna pragnie gromadzić pamiątki przypominające chlubną, wręcz królewską przeszłość ale także przekazać je  potomnym... 

W pierwszej sali, Sali Tradycji umieszczono drzewa genealogiczne: Lubomirskich i Czartoryskich... Są liczne obrazy przedstawicieli najwybitniejszych rodów m.in. Lubomirskich, Sieniawskich oraz Adama Czartoryskiego, Andrzeja Zamoyskiego .. Wśród eksponatów znajdują się pamiątki, precjoza i dzieła sztuki... Wśród eksponatów są trzy bogato zdobione klucze... Klucz do Świątyni Pamięci  (Sybilli), wykonany z mosiądzu złoconego w kształcie laski Hermesa, czyli kaduceusza, należał on do księżnej Izabeli... Kolejny klucz z żelaza kutego był przeznaczony do Domu Gotyckiego... Posiada uchwyt ozdobny z motywem trójlistnego  maswerku... Kaplicę pałacową otwierano kluczem wykonanym z brązu złoconego... Na kluczu widoczny jest  napis: Maryi z Sieniawskich syn Adam X Czartoryski...

W Sali Pamięci nie mogło zabraknąć portretów Pani na Puławach - Izabeli Czartoryskiej... Jest popiersie też księżnej Izabeli  wg maski pośmiertnej... 

Izabela była wielką patriotką, mecenaską sztuki, miłośniczką angielskich ogrodów, ale przede wszystkim twórczynią pierwszego polskiego muzeum.. Odbywała liczne podróże i gościła na wielu europejskich dworach... Stała się ulubienicą salonów i jedną z najbardziej wpływowych Polek przełomu XVIII i XIX wieku... Wspierała insurekcję kościuszkowską, za swoją postawę spotkała ją surowa kara, zaborcy skonfiskowali jej majątek...

Na pierwszym portrecie Teresa Czartoryska - najstarsza córka Izabeli i Adama Kazimierza, znana ze swej urody i inteligencji... Z osobą Teresy związana jest tragedia rodzinna, która rozegrała się w styczniu 1780 roku w warszawskim Pałacu Błękitnym... Teresa, szczególnie ukochana przez rodziców i młodsze rodzeństwo za dobroć i łagodność, spaliła się żywcem od ognia w kominku, niebacznie przybliżając się do płomieni; ogarnęły ją, ubraną w muślinową suknię...

Na kolejnym portrecie Zofia z Czartoryskich Zamoyska, córka Izabeli i Adama Kazimierza... Była wyjątkowo, wręcz zjawiskowo piękną kobietą, uważana za jedną z najbardziej urodziwych dam Europy owej epoki... Poślubiła wielkiego mecenasa sztuki XII Ordynata Stanisława Kostkę Zamoyskiego... Urodziła dziesięcioro dzieci, 7 synów i 3 córki... Umarła we Florencji i została pochowana w tamtejszym kościele Santa Croce, a rzeźbę jej nagrobka wykonał Lorenzo Bartolini... Kopię tego nagrobka możemy zobaczyć w kaplicy pałacowej w Kozłówce...

Klatka schodowa, pierwotnie drewniana, znajdowała się w miejscu dawnych apartamentów... Uległa spaleniu w 1858 roku... Nowa klatka schodowa powstała w 1859 roku wg projektu architekta Juliana Ankiewicza... Konstrukcja wygląda bardzo lekko, a przecież została wykonana z lanego żeliwa... Wykonała ją Rządowa Fabryka Machin na Solcu... Była to jedna z pierwszych w Polsce realizacji żeliwnych na tak dużą skalę...

Po pokonaniu klatki schodowej weszłam do  Sali Kamiennej (Muzycznej), swą nazwę zawdzięcza kamiennej posadzce pochodzącej prawdopodobnie z początku XIX wieku... Muszę przyznać, że sale w pałacu są piękne jak przed wiekami...  W czasach bytności księstwa Czartoryskich sala pełniła również funkcje jadalne... Obecnie w tej ogromnej sali możemy zobaczyć wspaniałą porcelanę, bibeloty, rzeźby, obrazy, precjoza i wspaniałe portrety...

Stałam i podziwiałam wspaniały portret Anny z Mycielskich Zamoyskiej, z muślinowym szalem... I chociaż nie odegrała ważnej historycznej roli w swoich czasach, za to była typową przedstawicielką rodziny arystokratów, których początki sięgały XIV wieku i pochodzi od Wojciecha z Mycielina...

Kolejnym portretem, który wzbudził moje zainteresowanie jest portret kobiety - Konstancji Sobolewskiej, namalowany przez szwajcarską malarkę, portrecistką...

Wśród obrazów ikona polskiej historii, portret Jana III Sobieskiego... Izabela Czartoryska pisała tak: Każdy Polak zna jego działalność i jego zwycięstwa. Gdyby wdzięczność znaczyła epoki, Wiedeń powinien by pamięć jego wielbić. Ale dość chwały dla niego, kiedy inne narody wystawiają go jako najwaleczniejszego rycerza swego wieku, i że na czele Polaków pogromił wschodnie narody.

W wyniku przebudowy wnętrz na pierwszym piętrze powstała tzw. Sala Gotycka, która zyskała jednolity nawiązujący do gotyku styl... W tym pomieszczeniu  wzbudza zainteresowanie gwiaździste, ostrołukowe sklepienie wsparte na smukłych filarach... W gablotach możemy zobaczyć wiele cennych eksponatów... 

W jednej z sal ogromna reprodukcja najsłynniejszego obrazu Teofila Kwiatkowskiego - Polonez Chopina (Bal w Hôtel Lambert)... Wśród towarzyszących muzykowi osób możemy zobaczyć: Adama Mickiewicza, pianistkę (dziewczynka) Marcelinę z Radziwiłłów księżną Czartoryską, partnerkę Chopina George Sand, Zawiszę Czarnego, księcia Adama Jerzego Czartoryskiego, Annę z Sapiehów, Muzę mazowiecką (postać symboliczna) i samego autora obrazu,  ukrytego skromnie w półcieniu... Scena którą możemy zobaczyć, zainspirowana jest jednym z balów, które Czartoryscy organizowali co roku na rzecz ubogich, stąd drugi tytuł - Bal w Hôtel Lambert...

Opuszczam Muzeum Czartoryskich... Słyszałam wiele niezbyt pozytywnych opinii o tym muzeum, my jednak  byliśmy zachwyceni  dosłownie wszystkim co tutaj zobaczyliśmy... 

Bardzo dziękuję za odwiedziny i pozostawione komentarze...

Serdecznie wszystkich pozdrawiam...