Muzeum Archidiecezji Gnieźnieńskiej - Gniezno

Szukaj w ludziach dobrych cech.

Wielu z nas poświęca zbyt dużo czasu na poszukiwanie wad ludzi,

z którymi ma do czynienia.

(Robert Cialdini)

Muzea diecezjalne  to bardzo ciekawe  miejsca zajmujące się gromadzeniem zabytków sztuki sakralnej, które zostały  wyłączone już z użytku kultowego... To właśnie tam, bardzo często ratuje się bezcenne dzieła sztuki przed zniszczeniem, a po poddaniu ich niezbędnym zabiegom konserwatorskim, przywracają im pierwotny wygląd i blask, a następnie zostają  udostępnione zwiedzającym...

W czasie pobytu w Gnieźnie nie mogłam sobie odmówić  wizyty w Muzeum Archidiecezji... Skarbiec katedralny   należy do najcenniejszych tego typu - obok jasnogórskiego i krakowskiego - w Polsce... Obejmuje zbiory sztuki złotniczej m.in. kielichy, pierścienie biskupie, relikwiarze, monstrancje, krzyże ołtarzowe, szaty liturgiczne... Wśród ponad 20 kielichów, pięć pochodzi z doby romanizmu (X - XIII w), a najstarszym jest tzw. kielich świętego Wojciecha z agatowej czary z X wieku i złotej oprawy... Wśród pierścieni wyróżniają się piękny romański pierścień z XII wieku tzw. Jakuba Świnki... Cennymi zabytkami złotnictwa gotyckiego są trzy pacyfikały - relikwiarze w kształcie krzyża z XV wieku...

W pierwszych pomieszczeniach oglądamy średniowieczny ołtarz szafkowy, rzeźby drewniane z XVI wieku przedstawiające świętego: Wawrzyńca i Szczepana... Jest gotycki obraz świętej Heleny z krzyżem w prawej dłoni z około 1500 roku... Jest również kielich królewski zwany kielichem Dąbrówki... Ten zabytek jednak nie ma nic wspólnego z Dąbrówką, jest od niej o ponad 200 lat młodszy...

W skarbcu zgromadzono sporą ilość drewnianych rzeźb sakralnych m.in. jest Święta Anna Samotrzeć z XVI wieku, Opłakiwanie Chrystusa - rzeźba składająca się z trzech kawałków drzewa lipowego, to dzieło Mistrza Dumlosych z Wrocławia z około 1430 roku... Są relikwiarze m.in. świętego Gereona  z 1533 r, świętej Barbary i  Urszuli z  1480 r, późnogotycki kielich mszalny z I polowy XVI wieku...

Muzeum Archidiecezji Gnieźnieńskiej znajdujące się na Wzgórzu Lecha obok Katedry jest spadkobiercą dawnego skarbca katedralnego gromadzącego przez wieki przedmioty Kultu Bożego...

Ekspozycja muzeum  jest bardzo bogata... Posiada ponad 550 rzeźb w drewnie, liczne obrazy, portrety trumienne, relikwiarze, bezcenne monstrancje... Jednym z obrazów jest : Matka Boża z Dzieciątkiem, kolejnym Głowa Chrystusa w koronie cierniowej Jacka Malczewskiego... Jest to autoportret malarza, stylizowany na Chrystusa...

Jezus chodzący po Jeziorze Genezaret namalowany w 1590 roku przez Paul'a  Brill'a... Został zakupiony w Londynie przez Zbigniewa Porczyńskiego jako dar dla Papieża Jana Pawła II... Ojciec Święty ofiarował go do tutejszego Muzeum... Kolejny obraz to Święty Jan Chrzciciel pochodzący prawdopodobnie z hiszpańskiej barokowej szkoły Murillo... Zdjęcie z Krzyża  XIX w kopia obrazu Rafaela, oraz Modlący się zakonnicy XVII - wieczny obraz olejny przedstawiający świętego Franciszka z Asyżu i  zapewne Brata Leona...

Spaceruję powoli od sali do sali... Lubię tradycyjne muzea, panującą w nich ciszę, eksponaty niemal na wyciągnięcie ręki i niemal brak zwiedzających... Nie przepadam za muzeami wirtualnymi czy multimedialnymi, które w obecnych czasach powstają jak grzyby po deszczu... szczególnie gdy dotyczą II wojny światowej, to wychodzę z nich dosłownie"chora"... Targają mną duże emocje... Przechodząc n.p. obok celi słyszę szepty uwięzionych, a w sali getta śpiew żydowskiej modlitwy, w innym spadające bomby, szczekające psy, krzyk esesmanów... To nie dla mnie...

Doskonale rozumiem, że współczesny turysta poszukuje czegoś nowego, czegoś więcej... Poszukuje autentycznych przeżyć, emocji... Takie muzeum potrafi nie tylko wzruszyć, ale wpłynąć na naszą świadomość, dlatego współczesny odbiorca wychodząc z takiego muzeum nie pozostaje obojętny, czuje, że doświadczył "tamtej" atmosfery...  

To nic, że w tradycyjnym muzeum eksponaty są w szklanych gablotach... Stoję i podziwiam  Relikwiarz na głowę świętego Wojciecha... Niestety, jest to kopia oryginału skradzionego w 1923 roku... Ta, została sporządzona w 1997 roku z okazji 1000 lecia śmierci świętego...

W kolejnej gablocie podziwiam naczynia liturgiczne: kielich mszalny, monstrancję, patenę, lawabo (dzbanek i misę - sprzęt do mycia), ciborium (puszkę konsekrowane komunikanty), kustodię....

Muzeum erygowane przez ówczesnego biskupa gnieźnieńskiego Józefa Glempa w 1989 roku a otwarte w maju 1991 roku... W tutejszych zbiorach znajduje się na kielichu królewskim jeden z najstarszych w Polsce napisów łacińskich, który w tłumaczeniu znaczy:

Życie ugasza śmierć

Słodycz wypija ocet

Nie człowiek lecz czerw

Męża zbrojnego  zwycięża

Muzeum posiada wiele portretów trumiennych, które były malowane farbami olejnymi na blasze... Są one realistyczną podobizną osoby zmarłej, jednym z elementów castrum doloris ozdobnego katafalku... Przy castrum doloris odprawiane były uroczystości żałobne... Są również  obrazy Matki Bożej Bolesnej... Jej wizerunek naznaczony jest piętnem bólu i cierpienia... Jest też replika słynnych drzwi katedralnych...  Muzeum Archidiecezji Gnieźnieńskiej to miejsce, które zdecydowanie warto odwiedzić ze względu na ciekawe zabytki...

Bardzo dziękuję za odwiedziny i pozostawione komentarze...

Serdecznie wszystkich pozdrawiam...