Ślady starożytnej Sparty

Przechodniu powiedź Sparcie:

Tu leżym jej syny, 

prawom jej do ostatniej posłuszni godziny.

(Symonides)

Ogromne wrażenie zrobił na mnie film 300 Spartan, który jest pełną energii i tragizmu opowieścią o bitwie pod Termopilami... W czasie tej bitwy król Spartan Leonidas wraz trzystoma wojownikami stawił czoła ogromnej armii perskiej pod wodzą  króla  Kserksesa...  Spartanie  walczyli  do  ostatniego  wojownika...  Ich odwaga i męstwo stały się wzorem dla wszystkich Greków... Wszyscy się zjednoczyli i wspólnie pokonali Persów...

 I chociaż wiedziałam, że  ze starożytnej Sparty prawie nic nie zostało, to bardzo chciałam zobaczyć ślady miasta wojowników...

Starożytna Sparta była największym miastem - państwem greckim... Obejmowała Lakonię, Mesenię oraz położoną u wybrzeży Peloponezu wyspę Kiterę... Obywatele nazywali się Spartanami  lub Lakończykami...Cóż to byli za wojownicy... Spartanie nigdy nie uciekali z pola walki, oni też nigdy się nie poddawali...  Stworzyli miasto - państwo wyjątkowe pod każdym względem... Obywatele nie zajmowali się pracą, lecz poświęcali czas ćwiczeniom wojskowym...

Kraj stał się największą potęgą militarną świata helleńskiego i walnie przyczynił się do zwycięstwa Greków nad Persami w V w. p.n.e. Spartanie z dumą mówili o sobie, że są homojoi, czyli jednakowi lub równi... W rzeczywistości równość Spartan była mitem... Społeczność obywatelską stanowili równi i równiejsi, a rządy sprawowała nieliczna grupa uprzywilejowanych mieszkańców... To niewolni chłopi, zwani helotami, byli podstawą systemu społecznego i gospodarczego... Ich liczba kilkakrotnie przewyższała liczbę Spartan...

Ustrój państwa  spartańskiego odznaczał się prostotą... Władzę sprawowali dwaj królowie z dynastii Agiadów i Eurypontydów, rada starszych ( geruzja), pięciu urzędników (eforów) oraz zgromadzenie ludowe... Przypuszczam, że każdy słyszał o wychowaniu spartańskim, które słynęło z niezwykłej surowości... Los dziecka  nie zależał w Sparcie od woli rodziców... Ojciec zanosił noworodka do sali zebrań, gdzie starcy oceniali stan maleństwa... Uznane za silne i zdrowe zachowywano przy życiu, słabe i chorowite porzucane na pewną śmierć w pobliskich górach Tajgetu... Nie zabijano ich, aby uniknąć zmazy  religijnej... Czyż nie była to makabryczna selekcja? makabryczna i bardzo okrutna... Nie będę już przynudzać historią i obyczajami ale o  dzieciach i ich ćwiczeniu na wojowników można wiele by pisać...

Współczesna Sparta nie zachwyca swym pospolitym wyglądem... Nie posiada cennych zabytków starożytności... Zaprojektowana i założona dopiero w 1834 roku przez Ottona Bawarskiego... Jest to skupisko szarych osiedli złożonych z bloków mieszkalnych... Co mnie w tym mieście zachwyciło? to drzewa pomarańczowe, oleandry, kwitnące krzewy kuflika i pomnik króla Leonidasa... Stałam przed tym bohaterem i starałam się spojrzeć mu w oczy... Niestety, patrzył gdzieś w dal... 

Na północ od miasta znajdują się niewielkie pozostałości ruin... To co zobaczyłam mocno mnie zaskoczyło... Tukidydes był bardziej prorokiem niż greckim historykiem..."Jeśliby tak założyć, że Sparta nagle opustoszała, i nic nie zostało po jej mieszkańcach oprócz świątyń oraz  innych budowli, ludziom z przyszłych, odległych czasów trudno będzie uwierzyć, że siła tegoż polis równała się z jego sławą...

(Sparta) nie posiada bowiem ani wystawnych budowli, ani najwspanialszych świątyń. Raczej przypomina skupisko odrębnych wiosek, z których niewiele dla przyszłości zostanie". Faktycznie nie ma tutaj wspaniałych świątyń ani ciekawych budowli... Jest jakoś ubogo i nie przypomina starożytnej Grecji...

Była tutaj niegdyś dorycka świątynia Artemidy Ortii, Ateny... Teraz są tylko  mizerne ich pozostałości...  Spartanie  twierdzili, że polis tworzą obywatele, nie mury... Nie przywiązywali wagi do upiększania miasta... Dla nich liczyło się jedynie służenie państwu... System spartański nie brał pod uwagę tego, co nazywamy miłością dwojga  lub szczęściem domowego ogniska... To władza decydowała o celu małżeństwa... W sytuacji gdy żona Spartiana była bezpłodna, ten mógł się zwrócić do innego obywatela, którego partnerka rodziła silne i zdrowe dzieci, z prośbą, aby mu ją "wypożyczył"... Podobnie było i z żonami....Jeśli mężczyzna miał już dość dzieci ze swoją żoną, było szlachetnym zwyczajem oddanie jej jednemu ze swoich przyjaciół... Aż trudno uwierzyć, że w Sparcie kobiety były traktowane tak instrumentalnie... Owszem, cieszyły się dużą niezależnością, ale działo się tak dlatego, że to właśnie na nich spoczywały wszelkie obowiązki domowe...

Spacerując po tutejszych ruinach moja wyobraźnia pracowała na najwyższych obrotach... Zachwycam się cudownymi krajobrazami, otaczającymi górami,  przyrodą bogatą o tej porze roku i oczywiście całymi połaciami gajów oliwnych... Stare,  niezbyt duże 2 - 3 metrowe drzewa oliwkowe mają gęste, wzniosłe  korony i  krzywe  pnie pokryte sękami i naroślami... Są zimozielone, a ich skórzaste liście z wierzchu mają barwę ciemnozieloną a od spodu są srebrzysto - zielone lub popielate... Są tak piękne, że nie mogłam oderwać od nich oczu... Zastanawiałam się ile mogą mieć lat... Może pamiętają czasy Spartan?

Widziałam,  prawdopodobnie najstarsze drzewa oliwne  rosnące w Libanie w Behealeh koło Batroun... Ponoć miały 6000 lat i pochodzą z gałązki oliwnej, która miała w dziobie  gołębica Noego po biblijnym potopie...  A oliwki rosnące w Ogrodzie Getsemani? Mówi się, że pochodzą z czasów Chrystusa...   Dotykałam, pieściłam  stare pnie, miałam nadzieję, że ulżę im starości...

Dziękuję za odwiedziny i pozostawione komentarze...

Życzę pięknych, słonecznych dni i miłego tygodnia...

Serdecznie wszystkich pozdrawiam...