Sanktuarium kalwaryjskie w styczniowy dzień

 

Nie wystarczy pokochać, 

trzeba jeszcze umieć wziąć tę miłość w ręce

i przenieść ją przez całe życie.

(Konstanty Ildefons Gałczyński)

W Małopolsce nie brakuje pięknych, zabytkowych kościołów i klasztorów... Reprezentują różne style architektoniczne i w większości są bogato wyposażone... Któregoś styczniowego, mroźnego dnia, a było to dość wczesne popołudnie, odwiedziłam Sanktuarium Pasyjno-Maryjne w Kalwarii Zebrzydowskiej...

* Źródło *

Miasto położone w dolinie, pomiędzy dwoma pasmami górskimi: Beskidem Makowskim a Pogórzem Wielickim... Sanktuarium zostało zbudowane u szczytu góry Żar, która dawniej nosiła nazwę Żarek...  Zachwyca ono nie tylko swoją architekturą, ale również niesamowitymi krajobrazami... Powstało na początku XVII wieku jako fundacja Mikołaja Zebrzydowskiego...  Sanktuarium, to nie tylko kościół i klasztor, ale również zespół kaplic, kościołów dróżkowych oraz manierystyczny park krajobrazowy...

Mikołaj Zebrzydowski herbu Radwan, powszechnie znany był z żarliwej pobożności i przywiązania do Kościoła... W trzydziestym roku życia ożenił się z Dorotą Herburtówną... Para doczekała się czworga dzieci: syna  Jana i trzech córek: Anny, Zofii i Gryzeldy... 

Jednym z bezpośrednich powodów powstania fundacji kalwaryjskiej miała być ponoć prośba żony Doroty, która poprosiła męża Mikołaja o postawienie krzyża na górze Żarek, aby ochraniał miejscową ludność przed rabusiami... Zebrzydowski zgodził się nie na krzyż ale na kapliczkę... Któregoś wieczora ponoć zobaczyli cudowny znak,  jaśniejące trzy krzyże, ponad borem na górze... Po ujrzeniu wizji, Mikołaj buduje pierwszą kaplicę na górze Żar... 

Dworzanin Hieronim Strzała przywozi z Ziemi Świętej plan i gipsowy model kaplicy Ukrzyżowania oraz kaplicy Bożego Grobu... Wkrótce, Zebrzydowskiemu zrodziła się idea otworzenia miejsc z  topografii Ziemi Świętej związanych z historią Męki Pańskiej... Do realizacji pomysłu zatrudnia:  jezuickiego architekta Jana Marię Bernardoni'ego, który wykonał projekt kościoła i klasztoru, oraz złotnika  z Flandrii Pawła Baudarth'a, autora kaplic...  Za życia Mikołaja powstaje 12 kaplic Drogi Krzyżowej, kolejne budowle powstają już po śmierci fundatora,  dzięki pracom jego syna Jana i jego żony Barbary... Początkowo klasztor był niewielki... Prezbiterium dzisiejszej bazyliki to dawny kościół klasztorny...

Po przekroczeniu  progu świątyni wstępuję  do obszernej i wysokiej nawy głównej... Powiem szczerze... Pomimo, że króluje tutaj barok, to zachwyca swym pięknem... Mimo bogactwa dekoracji, jest zachowana równowaga i symetria, co nadaje harmonijnego wyglądu... Wnętrze przyozdobione jest parzystymi pilastrami  i ślepymi arkadami, w których umieszczono ołtarze...

Późnobarokowy ołtarz główny, rozdziela prezbiterium od chóru zakonnego... W centrum widzimy srebrną figurę Matki Bożej Anielskiej, w otoczeniu aniołów... Figura została nabyta w Loreto przez  Mikołaja Zebrzydowskiego w 1590 roku... Posag został poświęcony przez papieża Sykstusa V... 

W bazylice znajduje się bardzo bogate wyposażenie: obrazy nagrobki,  organy, ambona, stalle z płaskorzeźbami, polichromia, ołtarze, kaplice, ołtarz główny z 1723 r... Od strony południowej znajdują się kaplice: św. Antoniego Padewskiego, Niepokalanego Poczęcia NMP oraz Matki Bożej Kalwaryjskiej...

Kaplica Matki Bożej Kalwaryjskiej reprezentuje przykład kaplicy barokowej... Zbudowana z fundacji  Michała Zebrzydowskiego... Wyposażenie stanowi wsadzony między dwoma parami kolumn barokowy ołtarz z czarnego marmuru dębnickiego z zamontowanym w głównym polu Cudowny Wizerunek Matki Boskiej, otoczony wieńcem chmur z alabastru... Przedstawia Matkę Bożą z Dzieciątkiem Jezus... Obraz ofiarował bernardynom w 1641 roku Stanisław z Brzezia  Paszkowski herbu Zadora...

Godne uwagi są organy umieszczone na chórze muzycznym, dokładnie naprzeciw ołtarza głównego... Swoją historią sięgają XVIII wieku, kiedy to ufundowała je Teresa z Brzezia  Kamocka, a budowniczym był o. Euzebiusz Pasierbski...

W bazylice możemy podziwiać wspaniałą polichromię ukazującą sceny z życia Maryi: Narodzenie NMP, Zwiastowanie, Wniebowstąpienie i Koronację NMP... Łuk tęczowy pokryty polichromią obrazującą pogrzeb NMP w Kalwarii... Prace są dziełem wybitnego artysty, Włodzimiera Tetmajera... Pozostałe zdobienia wykonał Karol Polityński, bazując na kartonach Tetmajera...

Na uwagę zasługuje również ambona - stół Słowa Bożego... Jej fundator ani wykonawca nie są znani... Dzięki wspaniałej kompozycji czerni i złota należy do najpiękniejszych, barokowych kazalnic w Polsce... Wyposażona jest w figury czterech, świętych ewangelistów z atrybutami... Ich symbole to: lew, człowiek, orzeł, wół, mają swoje źródło w czterech istotach żyjących, o których mowa w wizji Ezechiela i w apokaliptycznym widzeniu świętego Jana...

W bazylice możemy zobaczyć barokowe ołtarze, znajdujące się na ścianie północnej: świętego Jana Kapistrana, świętego Józefa, świętego Michała Archanioła, a na południowej ścianie: świętego Franciszka z Asyżu i świętej Marii Magdaleny... 

Jedną z największych i najpiękniejszych szopek w okresie Narodzenia Pańskiego możemy zobaczyć w kalwaryjskiej bazylice... Rokrocznie przyciąga ona do świątyni rzesze wiernych... Zbudowana jest w głównej nawie,  przez zakonników tutejszego klasztoru... Ma około 8 metrów wysokości i 11 metrów szerokości...W szopce możemy zobaczyć 150 misternie wykonanych gur, z czego około 50 postaci i elementów jest ruchomych... Na podeście o powierzchni 30 m² widzimy Betlejem i wiele scenek rodzajowych, które odbywają się w mieście... Tło stanowi panorama spowitych nocą okolic Betlejem... To nie jest jedyna szopka w kalwaryjskim sanktuarium... Opuszczam bazylikę...

Po wyjściu z bazyliki, kieruję swe kroki na korytarz klasztorny.... Na ścianach wiszą ogromne portrety dobrodziejów Kalwarii... Po chwili jestem na dziedzińcu klasztornym... Tutaj możemy zobaczyć tradycyjną  szopkę z dużymi figurami... Można wejść do środka i zrobić sobie zdjęcie... Warto wspomnieć, że budowanie szopek bożonarodzeniowych to zwyczaj, który rozpowszechnili franciszkanie, których gałęzią są bernardyni... Pierwszą miał zbudować sam Franciszek we włoskim Greccio już 800 lat temu... Biedaczyna z Asyżu wraz z pierwszymi braćmi chciał pokazać cud narodzin Jezusa w betlejemskiej grocie... Franciszkanie rozpowszechnili tradycję na cały świat...

Tradycyjnie udaję się do przytulnej kawiarni na popołudniową kawę i słynną kremówkę papieską... Miłe zaskoczenie... Tutaj znajduje się kolejna szopka bożonarodzeniowa... 

Bardzo dziękuję za odwiedziny i pozostawione komentarze...

Serdecznie wszystkich pozdrawiam...