Praga - Josefov dzielnica żydowska

 

Miłość daje nie pytając, przyjmuje bez odrazy,

przebacza bez ociągania

i cierpi tylko dlatego, że jest jej za mało.

(Peter Lippert)

Dzisiaj pragnę przedstawić jedną z najbardziej tajemniczych części Pragi, dzielnicę żydowską Josefov... Kto raz ją zobaczy, przypuszczam, że będzie zachwycony... Potem będzie chciał wracać, aby chłonąc atmosferę tej dzielnicy, i odkrywać ciągle nowe rzeczy... Mogę godzinami spacerować pomiędzy uliczkami i zaułkami... Oglądam detale architektoniczne i za każdym razem zauważam coś nowego... Tutejsze żydowskie zabytki to prawdziwe perełki historyczne i architektoniczne obok których nie mogę przejść obojętnie...

Josefov. Nie każdy wie, że w X wieku była tu biedna osada żydowska... Natomiast w XIV wieku wyrosło tam prawdziwe getto z własnym zarządem i oddzielone od reszty miasta... W 1850 roku dzielnica została przemianowana na Józefową - na cześć cesarza Austrii  Józefa II... Żydowska dzielnica  położona jest na prawym brzegu Wełtawy...

W ostatniej ćwierci XIX wieku przeludniony Josefov bardo podupadł... Domy były zaniedbane a higiena była na prymitywnym poziomie... Ze względu na bliskość rzeki i niskie położenie regularnie dochodziło do powodzi... Ludzie nadmiernie chorowali i umierali... Wzorem innych miast europejskich postanowiono radykalnie zmienić tę sytuację... 

Dziś Josefov nie ma już charakteru historycznego... Na przełomie XIX i XX wieku został gruntownie rozebrany i wybudowany na nowo... Z poprzednich czasów zachowały się jedynie: Ratusz, Stary Cmentarz Żydowski, Synagoga Pinkasa, Klausa, Staronova oraz Wysoka... Na powierzchni 80 ha, znajduje się łącznie 18 ulic m.in Pařižká, Maiselova, Červena, Kaprova, Bilkova, Břehova, Široká... 

Głównym łącznikiem między Miastem Żydowskim a Starym Miastem jest wyjątkowej urody, ulica Maiselova... Zdobią ją stylowe kamienice...  Jej nazwa pochodzi od bankiera, obywatela żydowskiego getta Marka Mardochaja Maisela, który wybudował synagogę,  wspierał finansowo cesarza Rudolfa II, majątki czeskie i diasporę... Na rogu dzisiejszej ulicy Maiselovej i U Radnice stoi elegancka kamienica w której urodził się Franz Kafka...

W czasie majowego pobytu w Pradze byłam kilkukrotnie na Josefovie...  Z naszego hotelu do Starego Miasta docieramy zawsze metrem, a w pobliżu Josefova  jest jego przystanek... Często chodziłam ulicą Pařižką (Paryską), która nie wzięła swej nazwy przypadkowo... Inspiracją do jej budowy był słynny na cały świat paryski bulwar Champs-Ésylées... 

Ulica Pařižká o długości około 0,5 km i biegnie od Most Svatopluka Čecha do Rynku Starego Miasta... Ulica pełna luksusowych sklepów m.in. Prada, Gucci, Fendi, Louis Vuitton, Dolce & Gabbana, Jimmy Choo... Wzdłuż ulicy stoją domy z reprezentacyjnymi, bardzo efektownymi fasadami...  Mieszanka stylów architektonicznych o najwyższym poziomie rzemiosła  dosłownie zapiera dech w piersiach... Podziwiam elewacje z elementami secesji, neobaroku, historyzmu, który polega na naśladownictwie stylistyki minionych epok...

Na rogu ulicy Pařižká i  Bilkova pod numerem 28 znajduje się apartamentowiec zbudowany w stylu secesyjnym w 1907 roku... Powstał  według projektu czeskiego malarza i architekta Karela V. Maška... Fasada w białym kolorze jest bogato zdobiona... Elementem rzucającym się w oczy jest narożny wykusz, ale także witraże i mozaiki, które zaprojektował sam architekt...

Naprzeciwko apartamentowca znajduje się  niewielki skwer a w nim pomnik klęczącego Mojżesza... W 1905 roku wykonał go rzeźbiarz  F. Bilik.. W czasie okupacji w 1940 roku pomnik został przetopiony przez okupanta... Wdowa po rzeźbiarzu posiadała model gipsowy i dzięki temu w 1946 roku Mojżesz został ponownie odlany...

W czasie spaceru po ulicy Maiselovej, wkraczam na ulicę Červeną... Tutaj znajduje się Stara Synagoga... Jest perłą Josefova, najstarszym zabytkiem żydowskiego miasta i najstarszą zachowaną synagogą w Europie... Pochodzi z końca XIII wieku i przez 700 lat służyła jako główna synagoga i sala modlitewną społeczności żydowskiej...

Ze Starą Synagogą wiąże się wiele legend... Jedna z nich opowiada o stworze z gliny, ożywionym przez rabina Jehudę Loewa ben Becalela za pomocą kabalistycznego zaklęcia pod koniec XVI wieku... Było to za czasów cesarza Rudolfa II... Golem pomagał Żydom przy codziennych zajęciach, a także chronił przed atakami o oskarżeniami... Pewnego dnia rabin stracił kontrolę nad swoim dziełem... Golem wpadł w szał niszczył wszystko dookoła... Rabin unicestwił go, usuwając z glinianego ciała magiczne zaklęcie... Od tamtego czasu ponoć szczątki leżą na strychu...Nie można ich zobaczyć ponieważ zaginął klucz od drzwi...

Na rogu ulic  Maiselovej i Červenej stoi Ratusz żydowski... Widocznym elementem jest tarcza zegara w północnym szczycie z hebrajską tarczą i odwróconymi wskazówkami...

Do najbardziej magicznych zakątków Pragi należy Stary Cmentarz Żydowski... Pełen jest malowniczych zakątków i owiany jest wieloma tajemnicami... Cmentarz został założony prawdopodobnie w 1439 roku... Ciągle brakowało miejsc na zaspokojenie potrzeb społeczności żydowskiej, dlatego pochówków dokonywano warstwowo (w niektórych miejscach nawet do dwunastu)... Na terenie cmentarza zachowało się 12 000 nagrobków...

Tuż obok Starego Cmentarza znajduje się Sala Obrzędowa... Została zbudowana  w stylu neoromańskim w latach 1906 -1908... Przygotowywano tu zmarłych do pochówku... Obecnie służy jako Muzeum Żydowskie...

Najmłodszą synagogą zbudowaną na Josefovie jest Synagoga Hiszpańska zbudowana w stylu mauretańskim, w 1868 roku według projektu V. Ullmanna i J. Niklasa... Dlaczego nazwa Hiszpańska? W XVI wieku Żydzi zostali wypędzeni z Hiszpani przez Izabellę Kastylijską, a po opuszczeniu swojej pierwotnej ojczyzny niewielka ich część osiedlili się w Pradze na Josefovie... Nabyli szkołę, którą przemianowano na Synagogę Hiszpańską, jednak z czasem budynek był zbyt mały i rozpoczęto budowę nowej, obecnej synagogi...

Spacerując po Josefovie podziwiam oszałamiające fasady kamienic... Często zawierają wiele elementów secesyjnych i historyzmu m.in balkony na krakorkach, lukarny, wieżyczki, rzygacze, narożne przęsła z półkolistymi arkadami, wykuszami...

Na ulicy Široká pod nr 9 jest jasna,  bogato zdobiona, secesyjna kamienica mająca pałacowy charakter... Posiada wspaniały portal zachęcający do wejścia... Jest zdobny w dwie alegorie kobiece...

Kilkadziesiąt kroków dalej kolejne architektoniczne cudo... Narożna kamienica, której elewacja jest w popielatym kolorze, jest przykładem eklektyzmu, ale łączy też w sobie elementy różnych stylów... Szczególnie uderzające są elementy secesji... ten czterokondygnacyjny Dům U Dvou Malorusek został zaprojektowany i wybudowany przez architektów: J. Justicha i M. Blecha w 1905 -1906 dla dyrektora cukrowni... 

Para architektów: J. Justich i M. Blech zaprojektowali i wybudowali kolejną, wspaniałą narożną kamienicę Dom świętego Jerzego... Swoim stylem przypomina romantyczny zamek, wydatnym narożnym posągiem św. Jerzego zabijającego smoka...

Niemal każda z kamienic na Josefovie czaruje swoim bogactwem, przepięknymi wykuszami, podwyższonymi dachami, małymi wieżyczkami, wspaniałymi portalami... Od tych oszałamiających elewacji nie sposób oderwać oczu...

* Praga - Mała Strana *

* Praga - Ogród Królewski *

* Praga - Ratusz staromiejski *

* Praga - Romantyczny Nowy Świat *

* Praga - Pałac Czerninów i Loreta *

* Praga - Katedra świętego Wita *

* Praga - Dzielnica Strahov *

* Praga - Rejs po Wełtawie *

* Praga - Perła nad Wełtawą *

* Praga - Secesja część II *

* Praga - Secesja - Obecni dům *

Bardzo dziękuję za odwiedziny i pozostawione komentarze...

Życzę udanego słonecznego weekendu...

Serdecznie wszystkich pozdrawiam...