Agrigento - Dolina Świątyń

Do ciebie zwracam się miasto, co kochasz wspaniałość,

najwspanialsze z miast świata,

Persefony siedzibo, co na ludnych panujesz wyżynach,

nad Akragansu brzegami bogatymi w trzody...

Oda - Pindar V w. p.n.e.

przekł. M. Brożek

Agrigento położone jest w malowniczym krajobrazie, na południowym wybrzeżu Sycylii... Jest znane jako miejsce starożytnego miasta greckiego Akragas wchodzącego w skład (łac. Magna Graecia) Wielkiej Grecji... Kiedyś było "najpiękniejszym miastem śmiertelnych" jak określał je grecki poeta Pindar...  Wg mitologii założone przez Dedala, legendarnego wynalazcę i architekta labiryntu w Knossos... Dedal został uwięziony przez króla Krety Minosa, jednak zdołał  uciec wraz synem Ikarem, na skrzydłach zrobionych z ptasich piór... Wg mitów  miał dotrzeć aż tutaj, na Sycylię...

Jak mówią źródła historyczne Akragas zostało założone około 585 - 580 p.n.e. przez kolonistów z Rodos i Krety... Było największym miastem w szczytowym okresie i mogło liczyć nawet 300 tys. mieszkańców i najbogatszym miastem Wielkiej Grecji... Położone na ogromnym obszarze, otoczone 12 kilometrowymi  murami obronnymi o 9 bramach... 

Obecnie w Agrigento znajduje się największy park archeologiczny Velle dei Templi - Dolina Świątyń... W rzeczywistości Velle dei Templi nie jest doliną lecz grzbietem wzgórza... Grecy, gdy tylko mieli odpowiednie warunki, budowali "domy bóstw" tak, by były widoczne na tle horyzontu, szczególnie z morza...

To właśnie tutaj oglądałam najpiękniejsze ruiny z czasów klastycznych znajdujące się poza Grecją... Na nadmorskim płaskowyżu z urwiskiem, wśród gajów oliwnych i migdałowych podziwiałam siedem imponujących  greckich świątyń z VI i V wieku p.n.e. które poświęcone były  bogom i boginiom...

Gdzieś daleko, wśród starych gajów oliwnych i migdałowych majaczyła się Świątynia Hery, rzymskiej Junony... Hera,  była  królową Olimpu, siostrą Zeusa i jego najważniejszą żoną... Ta potężna bogini niebios i płodności była patronką macierzyństwa, opiekunką rodziny,  małżeństw, wdów... 

Byłam bardzo ciekawa jak zareaguję na widok świątyni Hery gdy będę ją miała na wyciągnięcie ręki... Pierwszy raz zobaczyłam * ją * w Muzeum Sztuki w Dortmundzie, na obrazie Caspara Davida Friedrich'a... Co ciekawe malarz nigdy nie był we Włoszech a obraz namalował z ryciny akwaforty... Zachwyciła mnie świątynia Hery zaprezentowana na obrazie... A teraz?

Stałam i nie mogłam od niej oderwać oczu... Jej widok zapierał dech w piersiach, była nie tylko spektakularna ale okazała się jedną z najlepiej zachowanych świątyń jakie widziałam... Świątynię Hery Lacinia ( Junony) wzniesiono prawdopodobnie w latach 450 a 440 p.n.e.  na wysokości 120 metrów n.p.m. 

Niestety, już  w 406 roku p.n.e. została zburzona przez Kartagińczyków, jednak odbudowana już za czasów rzymskich...

Wg informacji umieszczonej przed świątynia dowiaduję się, że została zbudowana w klasycznym stylu doryckim... Z 34 kolumn świątyni ocalało tylko a może aż 25... Ta budowla naprawdę jest piękna i budzi zachwyt...

Ciekawostką jest, że wybudowano ją w taki sposób iż zwrócona jest ku gwiazdom w konstelacji Delfina... Dlaczego padło na Delfina z małego gwiazdozbioru nieba północnego? Wg legendy syn Posejdona, Arion był wielkim gawędziarzem, artystą i  śpiewakiem... Pewnego razu po zakończonych sukcesem występach płynął do Koryntu... Na pełnym morzu ograbili go korsarze, aby ich nie zdradził zmusili go do popełnienia samobójstwa albo skoczenia do wody... Arion wybrał drugą możliwość ale zanim to zrobił  zagrał na lutni i zaśpiewał... Wtedy to do statku dopłynęła grupa delfinów, jeden z nich wziął go na grzbiet i dopłynął do brzegu Sycylii... Za ten uczynek bogowie zamienili delfina w gwiazdozbiór...  

Niespiesznie spaceruję po  tym ogromnym parku archeologicznym, którego powierzchnia to aż 1800 ha... Jednak to miejsce przypomina mi bardzo wielobarwny ogród, usadowiony na różnych poziomach górzystego terenu w którym rosną bardzo pospolite oleandry zachwycające swoimi kolorowymi i pachnącymi kwiatami... Delikatnie kołyszą się pod dotykiem wiatru i uwalniają swoje zapachy...

Wzdłuż alei rosną drzewa karobowe czyli szarańczyn strąkowy, którego strąki o tej porze jeszcze zielone nazywane są chlebem świętojańskim... Nazwa ma pochodzenie biblijne i pojawia się w przypowieści o synu marnotrawnym... W tamtych czasach roślina była stosowana do karmienia świń... Obecnie chleb świętojański stosowany jest jako zamiennik kakao w wielu produktach spożywczych... Posiada szereg bezcennych minerałów takich jak: magnez, potas, wapń, fosfor, żelazo...

Rosną tutaj całe połacie akantu, którego liście od czasów starożytnych były motywem dekoracyjnym... Wystarczy wspomnieć o głowicy kolumny w porządku korynckim, a w renesansie obok liścia pojawia się również forma kwiatu akantu...

Swym pięknem zachwycają Jakarandy mimozolistne pokryte tysiącami fioletowych kwiatów,  zaś fragmenty murów obronnych opanowały kapary... Ich zjawiskowe białe, kremowe i różowe  kwiaty wyglądają jak motyle... Niestety, kwitną przez kilka godzin, od rana do popołudnia i tego samego dnia powstaje owoc...

Oczywiście nie mogło zabraknąć pistacji i różnego rodzaju kaktusów, aloesów drzewiastych, opuncji i oczywiście agaw, które wystrzeliły w górę swoimi kwiatostanami... Szkoda, że są jeszcze w pąkach ale za kilka dni będą czarować swoim pięknem...

Zaczęło się prawdziwe szaleństwo kolorów, tym czasie Bugenwille porażają intensywnymi barwami, hitem sezonu jest kuflik cytrynowy o efektownym kwiatostanie, w kształcie gęstych czerwonych kłosów, przypominających mi szczotkę do mycia  butelek... Rosną drzewa erytryny i wszędzie króluje kwitnący na żółto żarnowiec... Gaje oliwne, migdałowe, figowe nie maja końca...

Te wszystkie drzewa i kwiaty wprawiają mnie w nieopisany w zachwyt... I trudno nie przyznać racji panującemu tutaj w XIII wieku Fryderykowi II Hohenstaufen, który mawiał z dumą: "Gdyby Bóg zobaczył moje  królestwo Sycylii, nie wybrałby Palestyny"

Tempio della Concordia czyli Świątynia Zgody jest największą i najlepiej zachowaną  dorycką świątynią na Sycylii... Została ona tradycyjnie nazwana na cześć Concordii, rzymskiej bogini zgody i harmonii... Panowała nad  ładem w państwie i stosunkami wewnętrznymi w nim... Świątynia została zbudowana na wysokim cyplu w 430 roku p.n.e. Opiera się na czterech stopniach, patrząc na jej fronton zauważa się, że nie jest on wyrzeźbiony, tak jak jest w przypadku innej świątyni doryckiej, Partenonu...  Bardzo żałuję, że nie można wejść do jej środka, prawdopodobnie dla bezpieczeństwa jest ogrodzona... 

To, że jest w takim doskonałym stanie to zasługa przeobrażenia jej w VI wieku  w chrześcijańską bazylikę, konsekrowaną Świętym Apostołom Piotrowi i Pawłowi... 

U jej podnóża znajduje się dzieło polskiego artysty Igora Mitoraja z 2001 roku - Upadek Ikara...

Kilkanaście metrów dalej ciągną się fragmenty murów obronnych i  kopie rzeźb odkryte w czasie prac wykopaliskowych na tym terenie... Oryginały oglądałam w  Regionalnym Muzeum Archeologicznym...

Pozostałe świątynie są w bardzo złym stanie... Właściwie to już ruiny i wspomnienie dawnej świetności... Z  najstarszej i drugiej pod względem wielkości świątyni Heraklesa  zbudowanej w 520 roku p.n.e. zachowało się tylko 9  z 39 kolumn... Stoją one wśród chaotycznie porozrzucanych kamieni na których widoczne są ślady ognia, być może podłożonego przez Kartagińczyków...

Kolejna świątynia składająca się jedynie z czterech kolumn i nielicznych kamieni, poświęcona jest dwóm Argonautom: Kastorowi i Polluksowi, którzy brali udział w poszukiwaniu Złotego Runa... Byli oni bliźniakami, synami Zeusa i Lei...

Jedną z największych świątyń starożytnego świata była Świątynia Zeusa Olimpijskiego...  Została wybudowana kilka lat po sławnej bitwie w Himerze... To w latach 480 - 479 Agrigento i Syrakuzy pokonali Kartagińczyków... Kolumny, dziś zwalone na ziemi, miały kiedyś wysokość 15 metrów... Były tak wielkie, że potrzeba było 20 osób trzymających się za ręce, by objąć postawę każdej z nich... Świątynia legła w gruzach w wyniku kolejnych trzęsień ziemi,  ale ruiny pozwalają wyobrazić sobie jej ogrom... Budzą podziw dla dawnych budowniczych...

To wielka strata, że większość świątyń potraktowano jako jeden wielki kamieniołom, źródło materiałów budowlanych, do budowy innych obiektów na terenie Sycylii...

Dolina Świątyń w całości została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO... Większość budowli w stylu doryckim pochodzi z czasów największego rozkwitu miasta, które było jednym z największych ośrodków nad Morzem Śródziemnym...

To niesamowite wrażenie spacerować wśród obiektów, które powstały dwa tysiące pięćset lat temu...

Bardzo dziękuję za odwiedziny i pozostawione komentarze...

Życzę miłych, słonecznych dni...

Serdecznie wszystkich pozdrawiam...