Opactwo cystersów w Jędrzejowie

Dopóki nam ziemia obraca się,

O Panie daj nam znak -

Tym, którzy pragną władzy,

Niech władza im pójdzie w smak,

Daj szczodrobliwym odetchnąć,

Raz niech zapłacą mniej,

Daj Kainowi skruchę...

I mnie w opiece miej.

(Bułat Okudżawa)

tłumacz. Andrzej Mandalian

Zakon cystersów był już bohaterem naszych wędrówek po Polsce... Ostatnio było to * Opactwo w Lubiążu * wcześniej * Opactwo w Henrykowie * położone nad rzeką Oławą, u podnóża Wzgórz Strzelińskich na Dolnym Śląsku... Tym razem prowadzi nas do miasteczka w Niecce Nidziańskiej, skąd przy pięknej pogodzie widać jeszcze nieodległe Góry Świętokrzyskie...

Te trzy tak bardzo oddalone od siebie miejsca łączy jedno... Przed tysiącem lat leżały  z dala od cywilizacji, prawie już na końcu świata...  Idealny cel dla cystersów, którzy  z burgundzkiego Morimond nieśli na krańce Europy postęp i Słowo Boże... Pokaźna liczba polskich opactw cysterskich spowodowana była nie tylko motywami prestiżowymi, czy religijnymi fundatorów, ale również dalekosiężnymi planami nawrócenia schizmatyckiej Rusi, pogańskich Prus i rozkrzewienia kultu Bożego...

A teraz kilka zdań na temat cystersów... Zasady życia monastycznego cystersów były oparte na Regule świętego Benedykta z Nursji, spisanej w latach 540 -547... Cysterska duchowość charakteryzowała się: kontemplacją prawd wiary, równomiernym rozłożeniem akcentów między modlitwę i pracę (ora et labora - módl się i pracuj)...

Klasztory cysterskie były budowane według uproszczonego i funkcjonalnego planu, który przewidywał, że jeden bok zajmował kościół z prosto zamkniętym prezbiterium... Pierwsze opactwo w Polsce zostało założone właśnie tutaj w Jędrzejowie, a właściwie w majątku Brzeźnica... Zbudowano go niemal 900 lat temu, i powstałe przy nim miasto Jędrzejów, który szybko zyskuje na znaczeniu... Cystersi nazwali miasto na cześć świętego Andrzeja Apostoła

Zatrzymujemy się na klasztornym parkingu... Z daleka moją uwagę przykuwają wysmukłe dwie wieże, które są wkomponowane w okazałą fasadę z XVIII wieku... 

Wchodzimy do przedsionka klasztornego... Po prawej stronie znajduje się cela błogosławionego Wincentego Kadłubka... Nie robię zdjęć ponieważ trwa adoracja Najświętszego Sakramentu... Kilka kroków dalej  jest wnętrze  kościoła klasztornego...  Wypełnia je błoga cisza,  panuje półmrok i o dziwo, brakuje wiernych... Znajduję się wewnątrz trójnawowej bazyliki z transeptem i płasko zamkniętym prezbiterium... Przy ramionach transeptu, od wschodu po dwie z każdej strony, bliźniacze kaplice... 

Przy wschodniej ścianie prezbiterium ustawiony jest ołtarz główny jędrzejowskiego kościoła... W ołtarzu, obraz przedstawiający scenę Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, której cystersi dedykują wszystkie kościoły... Po obu stronach ołtarza figury: św. Piotra i św. Pawła flankujące postać Matki Bożej... W zwieńczeniu umieszczono Trójcę Przenajświętszą... Są też postaci: świętego Wojciecha patrona kościoła oraz błogosławionego Wincentego Kadłubka patrona parafii i klasztoru...

Po bokach prezbiterium drewniane stalle zakonne... Przykuwają moją uwagę swą  bogatą późnobarokową dekoracją snycerską... Na sklepieniu odnowione, bardzo delikatne  freski, które są jak kronika klasztoru... W nawie głównej bardzo piękna ambona z płaskorzeźbą Chrystusa Dobrego Pasterza...

Przy północnym ramieniu transeptu kaplica poświęcona Krzyżowi Świętemu oraz Matce Boskiej... Stiukowy ołtarz Ukrzyżowania pochodzi z 1737 roku a Krucyfiks wykonał  w 1635 roku miejscowy cysters ojciec Benedykt...

W jednym z barokowych  ołtarzy bocznych znajduje się obraz Niepokalane Poczęcie...

Opactwo jest obecnie także sanktuarium błogosławionego Wincentego Kadłubka (1160 - 1223), który zrezygnował z biskupstwa krakowskiego i został cystersem w Jędrzejowie... Tam dokończył pisanie Kroniki Polskiej... W czterech księgach opisuje dzieje Polski od czasów legendarnych aż do  wydarzeń współczesnych kronikarzowi...

W północnej nawie za metalową kratą w odcieniu malachitowej zieleni ze złocieniami znajduje się kaplica bł. Wincentego... W ołtarzu grobowym błogosławionego znajduje się posrebrzana trumienka z relikwiami Kadłubka... W ołtarzu obraz Wincentego... Kunsztowna sukienka powstała w XVIII wieku... Na kopule sceny z życia  i cuda  tego błogosławionego...

Powoli spaceruję po wnętrzu kościoła i zachwycam się każdym detalem i podziwiam jak powoli odzyskuje swój dawny blask...

W zachodniej części nawy głównej znajdują się wspaniałe organy, jedne z najpiękniejszych jakie mogłam zobaczyć... Instrument posiada bogatą dekorację snycerską, która została wykonana w warsztacie braci Korneckich z Krakowa... Same organy zostały zbudowane przez organmistrza Józefa Sitarskiego... Wczesnobarokowy instrument, jest niebieski z licznymi złoceniami... Po bokach umieszczone są figury: król Dawid z harfą, po przeciwnej św. Cecylia z harfą... Organy jędrzejowskie są jednym z najcenniejszych zabytków tego typu w Europie... To one były wzorem, który posłużył budowie organów w byłym Opactwie cystersów w Oliwie, o którym pisałam w poście  * Katedra w Oliwie *... 

Bardzo dziękuję za odwiedziny i pozostawione komentarze...

Serdecznie wszystkich pozdrawiam...