Złoty Potok - Dworek Zygmunta Krasińskiego

 

Wzywam cię w boskiej wspomnienia godzinie,

Stań tu przede mną, nim ta chwila minie -

Stań tu przede mną - lecz jak wtedy - cała

Lekkimi szaty błękitna i biała,

Z dumy ponurym na ustach znamieniem,

Z smutku na czole niewymownym cieniem,

Piękna w tym smutku i dumie zarazem -

Na pół stworzona potęgi obrazem,

Na pół nieszczęścia! - O, stań tu przede mną -

W tej samej chwili raz jeszcze bądź ze mną!

Niech głos twój słyszę, niech ujrzę twą postać,

Choćbym miał potem w  wiecznym szale zostać

I wołać wiecznie: "Gdzie ona? gdzie ona,

Ta cudna moja - ta moja stracona?"

( Zygmunt Krasiński) 

W Złotym Potoku w kompleksie pałacowo-parkowym oprócz Pałacu Raczyński znajduje się również Dworek Krasińskiego... Parterowy budynek dworu nazwany jego został wzniesiony prawdopodobnie  w 1829 roku z inicjatywy Stanisława Leskiego herbu Gończa... Leski był siostrzeńcem poprzedniego właściciela Potoka, Michała Pruszaka herbu Leliwa, pułkownika wojsk napoleońskich... Dziesięć lat później dworek należał do Skarżyńskich, a niedługo potem do Pintowskich...

Dworek wzniesiony na planie prostokąta, prezentuje sobą styl klasycystyczny... Dziewięcioosiowa elewacja frontowa posiada ganek wsparty na dwóch kolumnach toskańskich... Dach kryty jest gontem... Wnętrze dworku zostało przebudowane po pożarze w 1952 roku...

Zygmunt Krasiński, wybitny twórca romantyczny, poeta, prozaik, filozof i dramatopisarz urodził się 19 lutego 1812 roku w Paryżu... Jego ojciec - Wincenty Krasiński był generałem wojsk napoleońskich, a później lojalny poddany cara Rosji... Ojcem chrzestnym był sam Napoleon, choć to nie on trzymał go do chrztu... Nadano mu, zgodnie z tradycją, pięć imion - Napoleon, Stanislaw, Adam, Feliks i Zygmunt...  Był jedynakiem... Matkę stracił gdy miał kilkanaście lat... Ojciec drugi raz się nie ożenił... Zygmunt studiował prawo w Warszawie... 

Mając siedemnaście lat wyjechał do Genewy i od tej pory mieszkał za granicą, głównie we Włoszech i Francji... Posiadacz tytułu hrabiowskiego, był zamożny i niezależny, był ordynatem na Opinogórze...   Zygmunt wybrał mieszkanie poza krajem, aby uniknąć planów ojca co do jego kariery dyplomatycznej w służbie cara... 

Zygmunt w wieku 22 lat spotkał kobietę, w której zakochał się a nie mógł jej poślubić... Joanna Bobrowa a właściwie Bóbr -Piotrowicka, miała wówczas 27 lat i była żoną ziemianina z Wołynia i matka dwóch córek... Krasiński poznał ją w Rzymie, dokąd przyjechała w celu podreperowania zdrowia... Chociaż kochankowie zachowywali ostrożność, plotki o romansie poety z mężatką rozchodziły się po Europie... 

Ojciec spotkał się z synem w Neapolu w 1838 roku aby wyperswadować mu ten romans i by rozpoczął starania o rękę bajecznie bogatej Elizy Branickiej... Obaj zostali zaproszeni na uroczystą polską Wigilię wydaną w Palazzo Gallo, należącym do wdowy Honoraty z Orłowskich Komarowej... Tu spotyka się z córką gospodyni, Delfiną Potocką, która stała się jego Muzą i powiernicą... Dla Krasińskiego okazała się prawdziwym objawieniem - poeta zupełnie stracił dla niej głowę... Małżeństwo Delfiny z Mieczysławem Potockim rozpadło się, gdyż partner był domowym sadystą, dziwakiem i skąpcem... W ramach separacji zobowiązał się wypłacać Delfinie 100 tysięcy franków rocznie, w tej sytuacji nie miała ona żadnych problemów finansowych...  Delfina była rówieśnicą Bobrowej, olśniewała urodą, dysponowała dużą inteligencją, czarowała śpiewem... Oprócz muzyki uprawiała także malarstwo...

Romans Delfiny i Zygmunta trwał kilkanaście lat, mimo małżeństwa Krasińskiego...

Zygmunt w 1838 roku poznał również Elizę Branicką, ale to Delfiną był oczarowany... Po naciskach ojca a może groźbie odcięcia funduszów, poeta zgodził się na małżeństwo z Elzą w 1843 roku w Dreźnie... Krasiński okazał się znamienitym aktorem... Namiętnie korespondował z kochanką, planując kolejne spotkania, a pod okiem ojca czule opiekował się żoną... Krasińska nie protestowała, a w listach do rodziny twierdziła, że głosy o wciąż trwającym romansie męża są tylko plotkami...

Zygmunt Krasiński przebywał na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej trzykrotnie... Po raz pierwszy w październiku 1849 roku wraz z żoną Elizą z Branickich, i ojcem hrabią generałem Wincentym Krasińskim... Złożył wizytę na Jasnej Górze i zwiedził okolice Częstochowy... Jura tak bardzo  spodobała się Krasińskim, że w 1851 roku ojciec Zygmunta  nabył dobra złotopotockie od Cypriana  Pintowskiego... Zygmunt kolejny raz odwiedził Złoty Potok w grudniu 1852 roku... 

Na dłużej poeta przyjechał do dworku wraz z rodziną latem w 1857 roku... Zygmunt z żoną i dziećmi dokonuje licznych wędrówek po okolicy... W czasie tych spacerów poeta nadaje nazwy tutejszym skałom, stawom i źródłom... Sielski pobyt przerywa śmierć najmłodszej córki, czteroletniej Elżbiety...

Z ganku weszłam do niedużej sieni...  Od  razu moją uwagę przykuwają niewielkie obrazy stworzone przez Jolantę Madej, artystkę po ASP w Krakowie... Podziwiam na nich piękno przyrody i otaczającego świata... W tym pomieszczeniu znajduje się również kasa, można też nabyć drobne pamiątki, przewodniki i mapy po Jurze Krakowsko-Częstochowskiej... Muzeum podzielone jest na dwie części...  Z sieni  na prawo, przechodzę do dwóch niewielkich pomieszczeń, których znajdują się nieliczne eksponaty po Krasińskich... Są dwa zydle tzw. sgabello z XIX wieku, bardzo ładny stolik intarsjowany, bardzo ciekawy piec kaflowy tzw. piec herbowy z XIX wieku, na kaflach możemy zobaczyć średniowieczne herby rycerskie, jest też kilka obrazów o tematyce religijnej m.in. Chrystus na krzyżu -XVIII wiek... 

Wśród prezentowanych eksponatów znajdują się pierwsze wydania niektórych utworów Zygmunta Krasińskiego, dwie serwantki wypełnione bibelotami Krasińskich, popiersie Caracalli, cesarza rzymskiego, konsola ścienna z XIX wieku,  portret Wincentego Krasińskiego z XIX wieku... Na ścianach możemy zobaczyć fragmenty listów pisanych przez Krasińskiego m.in. do Delfiny Potockiej, żony Elizy, Aleksandry Potockiej...

W kolejnym pomieszczeniu znajduje się portret dzieci Krasińskich, oraz portret dziecięcy Zygmunta Krasińskiego, Elizy Krasińskiej namalowany przez Franza Xavera Winterhalter'a, portret Delfiny Potockiej... W tym pomieszczeniu znajdują się marmurowe popiersia: Zygmunta i Elizy Krasińskich, komplet mebli w stylu klasycystycznym z początku XX wieku , zegar konsolowy oraz pianino marki Erard, wybrane w Paryżu przez Fryderyka Chopina dla muzy poety, Delfiny Potockiej...

W drugiej części Muzeum Krasińskich prezentowana jest wystawa: Wrześniowym Szlakiem 7. Dywizji Piechoty. Bitwa pod Janowem 1939... Dywizja Piechoty od pierwszych minut II wojny światowej podjęła walkę z niemieckim agresorem... Na wystawie możemy poznać losy żołnierzy walczących pod Janowem...

Kolejna wystawa upamiętnia bitwę stoczoną 8 lub 9 lipca 1863 roku w okolicach Zloty Potok... Starcie zakończyło się klęską powstańców dowodzonych przez kapitana Zygmunta Chmieleńskiego...

Złoty Potok na Jurze to miejsce wyjątkowe, które ma wiele do zaoferowania m.in. historyczną pstrągarnię, liczne ostańce, Rezerwat leśny" Parkowe", wywierzyskowe źródła i dolina Wiercicy...

* Złoty Potok - Pałac Raczyńskich *

Bardzo dziękuję za odwiedziny i pozostawione komentarze...

Życzę pięknych, jesiennych dni...

Pozdrawiam wszystkich bardzo serdecznie...