Frombork - miasto wielkiego astronoma

Kiedy podróżujesz, pytaj o rady innych podróżujących,

a nie człowieka, którego  przykuło do jednego miejsca.

(Rumi)

Chciałam koniecznie zobaczyć Frombork, miasto Kopernika... Choć słynny astronom urodził się w Toruniu, to jednak we Fromborku  przebywał długie lata... Mieszkał tutaj prawie 40 lat... Był kanonikiem warmińskim... Tu pełnił różne funkcje z ramienia kapituły warmińskiej... Tu wreszcie opracował i udowodnił heliocentryczny układ wszechświata, a jego dzieło wywołało ogromne kontrowersje i znalazło się w indeksie ksiąg zakazanych... Co najdziwniejsze stało się to ponad siedemdziesiąt lat po jego śmierci, a wszystko przez spór Galileusza z Kościołem katolickim... Kopernik zmarł we Fromborku i tu, w podziemiach katedry został pochowany... 

Do Fromborka dotarłam późnym, sierpniowym popołudniem... Byłam ciekawa tego miasta... Jest niewielkie, zaciszne, niezwykle urokliwe usytuowane nad Zalewem Wiślanym, w północno-zachodniej  części województwa warmińsko-mazurskiego...

Cały zespół zabytkowego Fromborka składa się jakby z dwóch części- właściwego średniowiecznego miasteczka, położonego u stóp Wzgórza i wielkiego zespołu fortyfikacyjno-sakralno-reprezentacyjnego na Wzgórzu... Najwcześniejsza historia Fromborka sięga XIII stulecia, kiedy tereny te należały do Prusów...

Legenda opowiada, że ostatnią władczynią miejsca, na ktorym stał  gródek, była  Gertruda, wdowa po wodzu z plemienia Warmów... Gdy zbuntowani Prusowie puścili z dymem pierwszą katedrę w pobliskim Braniewie, biskup Anzelm zaczął rozglądać się za miejscem pod nową siedzibę... Wówczas nawrócona  i ochrzczona Gertruda  w podzięce ofiarowała mu swój gródek... Jest to, naturalnie, jedynie legenda...

W ciągu stu lat, do 1388 roku wyrosła nowa katedra, u podnóża której usadowiła się rybacka osada... Na cześć ofiarodawczyni miejsce to nazwano Castrum Domine Nostre - Gród Naszej Pani, po niemiecku Frauenburg - Forteca Matki Bożej, a dziś... Frombork.    

Wzgórze Katedralne to zabytkowy zespół obronno-reprezentacyjny, z kościołem katedralnym p.w. Matki Boskiej Wniebowziętej i św. Andrzeja... Wchodzimy przez Bramę główną, założoną na planie prostokąta z dwiema flankującymi ją cylindrycznymi basztami, zbudowana w końcu XIV lub też na początku XV wieku...

W czasie mojego pobytu we Fromborku przeprowadzano zakrojone na szeroką skalę prace konserwatorskie i restauratorskie... To był jeden wielki plac budowy... Koszt projektu to 21,5 mln zł, z czego 18 mln zł to dofinansowanie unijne, a reszta (3,50 mln zł)to środki z archidiecezji warmińskiej...

Wszystkie tutejsze obiekty do zwiedzania czynne są tylko do godziny szesnastej... Niestety, przyjechaliśmy nieco spóźnieni, wszystko było już pozamykane...  Pomimo rusztowań, podziw budziła zewnętrzna bryła gotyckiego  kościoła... Świątynia jest orientowana, murowana z czerwonej cegły...  Od razu widać, że była przystosowana do funkcji obronnej, otoczona pierścieniem murów... Na narożach muru magistralnego wyprowadzono cztery smukłe wieżyczki, przebijające jakby dach: wieńczą je tak charakterystyczne ośmioboczne iglaste hełmy...

Całą uwagę skupiłam na zachodniej fasadzie gotyckiej świątyni, pięknie zakomponowanej z bogactwem dekoracji architektonicznej... Piękny, profilowany bogato zdobiony gotycki portal...  Są tutaj figurki lwów, bazyliszków... Widać na nim zniszczenia i przypuszczam, że czeka  w kolejce na renowację...

Mikołaj Kopernik ciągle jest to postać, która fascynuje kolejne pokolenia... Jestem przekonana, że tak będzie jeszcze przez stulecia, bo była to postać wszechstronna, wielowymiarowa...  Podążyłam jego śladami... Odwiedziłam Toruń, Kraków, Lidzbark Warmiński, Olsztyn, Bolonię, Norymbergę i w końcu Frombork...

W północno-zachodnim narożu znajduje się Wieża Kopernika wzniesiona w końcu XIV wieku... Jest ona najstarszym elementem fortyfikacji Wzgórza Katedralnego... Jak chce tradycja, tu właśnie przebywał wielki uczony... W latach 1504 -1543 wieża była jego własnością i tu mieściło się jego mieszkanie...

W Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego oglądam słynny obraz Jana Matejki "Astronom Kopernik, czyli rozmowa z Bogiem", przedstawiający  astronoma w trakcie obserwacji nieba z jego prywatnej wieży na Wzgórzu Katedralnym we Fromborku...

Mikołaj Kopernik przyszedł na świat w  1473 roku w Toruniu... Był synem kupca Mikołaja i Barbary pochodzącej z rodu  Watzenrode... Jego wujem był biskup warmiński Łukasz Watzenrode... Dzięki jego protekcji i finansowemu wsparciu, dziewiętnastoletni Mikołaj rozpoczął studia na Akademii Krakowskiej... Kopernik nie ukończył w Krakowie pełnego kursu ale opuszczając to miasto, był w pełni kompetentnym astronomem, świadomym  rozwiązania tajemnic astronomii... 

Przerwanie studiów wiąże się z wyborem Mikołaja Kopernika na kanonika kapituły warmińskiej we Fromborku... Godność kanonika nie wymagała wyższych święceń kapłańskich... W świetle wszystkich  znanych dowodów można stwierdzić, że Kopernik, księdzem nie był... W 1496 roku Mikołaj  znalazł się we Włoszech i rozpoczął studia prawa kanonicznego  w Bolonii na tutejszym Uniwersytecie...  Wyniesione z Krakowa umiejętności i twórcze zainteresowanie astronomią zbliżyły od razu Kopernika do wykładowcy astronomii na bolońskim wydziale  filozoficznym Dominika Marii z Nowary... W Bolonii Kopernik  studiował prawo, matematykę, astronomię i grekę...

Mikołaj Kopernik z Bolonii udaje się do Rzymu, gdzie przebywa przez rok... Celem jego pobytu była praktyka w prawie kościelnym przy kurii rzymskiej... Burzliwe wypadki w Rzymie  czasu Borgiów nie odwiodły go od głównych zainteresowań... Ten 26 - letni astronom, prawnik i również humanista,  prowadzi obserwacje astronomiczne i wykłada astronomię w gronie wybitnych mężów i mistrzów tej nauki...  Wiosną 1500 roku wraca do Polski aby uzyskać zezwolenie kapituły na dalsze studia, tym razem medyczne w Padwie... 

Pod koniec pobytu w Padwie Kopernik uzyskał stopień doktora prawa kanonicznego... Egzamin i promocja nowego doktora odbyły się w Ferrarze...  Zakończywszy studia włoskie miał odtąd Kopernik jako członek kapituły fromborskiej rezydować stale na terenie Warmii... Tutaj, w ciszy własnej pracowni,  znalazł zapewne sprzyjające warunki do własnych prac naukowych...

Do Fromborka przyjeżdża młody profesor matematyki z uniwersytetu w Wittenberdze, Jerzy Joachim von Lauchen zwany Retykiem...Przywiodła go do miasta sława Kopernika... Retyk zabiera dzieło "De revolutionibus"  do druku  w Norymberdze... W miejscu gdzie stoi  mały domek przed wiekami istniała drukarnia...

Swoją księgę z rewolucyjną tezą o heliocentrycznej wizji świata Kopernik dedykował papieżowi Pawłowi III, księga ukazała się po łacinie... Wówczas, kiedy "De revolutionibus" się ukazało, Kościół nie postrzegał tego dzieła  jako burzącego jakiś porządek, a już na pewno nie na poziomie teologicznym... W marcu 1616 roku znalazło się w "Indeksie ksiąg zakazanych"...

Wielu duchownych tego okresu miało kobietę, z którą żyli w konkubinacie... Mikołaja absorbowała nauka i nie miał czasu na kobietę... Jednak wiele goryczy zaznał  Kopernik z powodu Anny Schilling, która od 1538 roku prowadziła jego gospodarstwo domowe... Była dwa razy młodsza od niego i do tego była mężatką... Upominano starego 65 - letniego astronoma i żądano oddalenia gospodyni... Anna w 1539 roku opuściła Mikołaja i  wyjechała do Gdańska...

Z Wzgórza Katedralnego idę koło Wieży Wodnej... Jest to renesansowa, ceglana wieża ciśnień zbudowana w 1571 roku... Zainstalowano w niej urządzenie czerpakowe, które dostarczało wodę na Wzgórze Katedralne... Frombork leżący nad Zalewem Wiślanym cierpiał na brak wody nadającej się do spożycia...  I tak oto w 1427 roku przekopano kanał o długości 6 km, który doprowadzał wodę z rzeki Baudy i uchodzi do Zalewu... Kanał spędzał swe zadanie przez kilkaset lat, jednak przestał działać po 1944 roku... W ostatnich latach przeszedł gruntowną renowację...

Panowała piękna pogoda  i dlatego bardzo powoli zmierzałam nad Zalew Wiślany... Tego dnia jego wody były spokojne... Ten wąski i długi akwen wodny o cechach laguny, oddzielony jest od Zatoki Gdańskiej Mierzeją Wiślaną... Średnia jego głębokość to 2,7 metra, długość na terenie Polski 35,1 km, a szerokość od 6,8 do 13 km... Port we Fromborku poprzez Zalew Wiślany oferuje wiele możliwości zarówno dla turystów, jak i dla mieszkańców...  Ma czynne połączenia z Krynica Morską, Elblągiem...  Wody zalewu są doskonałym miejscem do uprawiania żeglarstwa, sportów motorowych oraz kajakarstwa...

Bardzo dziękuję za odwiedziny i pozostawione komentarze...

Serdecznie wszystkich pozdrawiam...