Olkusz - srebrne miasto

Natura dała nam dwoje oczu, dwoje uszu,

ale tylko jeden język po to,

abyśmy więcej patrzyli i słuchali,

niż mówili!

(Sokrates)

Leniwy, lutowy, sobotni poranek... Piękna, słoneczna pogoda zachęca do wyjścia z domu... Zastanawiałam się nad wyjazdem do Olkusza... W ostatnim czasie w wielu miejscach  na terenie miasta pojawiły się figury gwarków... Zapada decyzja... Jedziemy... Już na opłotkach miasta - tak zwane  "witacze", zapraszają do zatrzymania się w Srebrnym Mieście! Olkusz położony na zachodnich rubieżach Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej nad rzeką Babą przy drodze krajowej nr 94...

W średniowieczu bogactwo miastu przynosiło wydobycie ołowiu i srebra... Pod koniec XIV wieku Olkusz liczył ponad tysiąc mieszkańców i był  jednym z największych grodów Małopolski... Pierwszą ordynację górniczą nadała miastu Elżbieta Łokietkówna, siostra Kazimierza Wielkiego... Określono w niej ilość danin, jakie olkuscy górnicy musieli płacić królowi w zamian za prawo eksploatacji kruszców... Król zastrzegł sobie pierwszeństwo w zakupie wytopionego srebra i ołowiu, po cenie sprawiedliwej, takiej jaką płacili kupcy gdańscy... W okresie  średniowiecza olkuskie górnictwo było zorganizowane na zasadzie tak zwanych gwarectw, czyli spółek kilku górników - gwarków, którzy wspólnie ponosili koszty budowy  i funkcjonowania kopalni...

(Zygmunt Vogel - Rynek w Olkuszu  1792 r)

Parkujemy przy ulicy Górniczej, stąd  Floriańską do Starego Rynku dosłownie kilka kroków... Został wytyczony przy lokacji miasta w 1299 roku... W czasie prac rewitalizacyjnych odkryto rozległe podziemia, które będą ciekawostką turystyczną... Ma tam prawdopodobnie powstać muzeum poświęcone historii Olkusza, a zwłaszcza wydobywaniu na tym terenie rud srebra...

Olkusz  prawa miejskie otrzymał prawdopodobnie w 1299 roku i z tej okazji pojawił się pomysł urządzenia ścieżki edukacyjnej - "Srebrny szlak gwarków olkuskich", który nawiąże do górniczej tradycji Olkusza... Uważam, że to świetny pomysł, który z pewnością zachwycił mieszkańców   ale i ściągnie turystów, którzy ruszą śladem gwarków... Każdy kto odwiedził Wrocław wiele jak wiele  miłych emocji towarzyszy w poszukiwaniu tamtejszych krasnali... Wiem, że gwarki staną się ozdobą i atrakcją  miasta... Turyści zaś wrócą do domów bogatsi w piękne wspomnienia i fotografie...

Pierwszego gwarka spotkałam na ulicy Floriańskiej przy Ochotniczej Straży Pożarnej...  Kolejne rozgościły się w Rynku... Każda rzeźba jest inna a ich wysokości też są różne... Największe mają około 80 centymetrów wysokości... Odlane zostały w brązie w pracowni Jana Siuty, krakowskiego  artysty, rzeźbiarza, malarza... 

Przy każdej postaci gwarka znajduje się krótki  opis historyczny... Każda figura została zaopatrzona tzw. beacon, niewielkie bezprzewodowe urządzenie, które emituje sygnał do smartfona, tabletu i gdy zbliżamy się do gwarka, aplikacja na głos odczytuje nam historię z nim związaną...  Pomysł z gwarkami jest bardzo udany, jednak brakuje mi nazw przypisanych do poszczególnych gwarków, tak jak to jest u krasnali we Wrocławiu czy królików w Gnieźnie...

W czasie spaceru przyglądam się herbom i gmerkom, które upamiętniają właścicieli... Są tutaj gmerki monogramowe ale nie mam pojęcia do kogo należą... Nie potrafię rozszyfrować zagadkowych krzyży, strzałek, liter...  Symbolikę wykutych w kamieniu krzyżyków, strzałek znali tylko wtajemniczeni... Ten ostatni znak był niczym podpis i należał do  bogatego mieszczanina, rajcy olkuskiego Stanisława Amendy, fundatora Kaplicy Loretańskiej w Bazylice świętego Andrzeja... Stanisław Amenda był burmistrzem miasta i dzierżawcą obory olkuskiej...

W południowo-zachodnim narożu  Rynku znajduje się kościół gotycki pod wezwaniem świętego Andrzeja... Zbudowano go w pierwszej połowie XIV wieku... Pierwotnie była to budowla jednonawowa, następnie rozbudowana w czasach Kazimierza Wielkiego...  Jednym z najcenniejszych i najstarszych zabytków tutejszego kościoła są organy i  gotycki poliptyk z XIV wieku...

Miałam nadzieję, że dane mi będzie zobaczyć zabytkowe cuda... Niestety, to już norma w naszym kraju, że 90% kościołów jest zamknięte... W zabytkowych świątyniach i atrakcyjnych turystycznie cudem jest spotkanie kogoś, kto odpowiedziałby na nurtujące nas pytania... Nie ma też na coś liczyć wierzący poszukujący wsparcia... Hmm, wiele razy zadaję sobie pytanie jak to jest na Zachodzie Europy... Nasz Kościół mówi o tamtejszej,  ogromnej laicyzacji a jednak 90% kościołów jest otwarte,  i to kościołów zabytkowych...

Obok bazyliki jest Kaplica świętego Jana Kantego... Zbudowano ją w XVIII wieku... Jan Kanty na przełomie 1439 / 1440 przez trzy miesiące był proboszczem w parafii świętego Andrzeja Apostoła w Olkuszu...

Ulicą Basztową dochodzę do ulicy Szpitalnej... Tutaj pod numerem 32 znajduje się Centrum Kultury w którym mieszczą się przede wszystkim bardzo ciekawe muzea: Afrykanistyczne, Twórczości Władysława Wołkowskiego oraz Kolekcja Minerałów Ziemi Olkuskiej... Po wizycie w Muzeach zatrzymuję się na moment przy pomniku rycerza stojącego u wylotu ul. Krakowskiej prowadzącej do olkuskiego rynku... Pomnik został ustawiony w 1993 roku  w miejscu średniowiecznej Bramy Krakowskiej...

Nie zawiodłam się na wizycie w Olkuszu... Chcę przyjechać tutaj latem... Według zapewnień poznanej mieszkanki Olkusza, postawiono tutaj na dekoracje kwiatowe, na zieleń uliczną  i miasto wtedy wygląda zachwycająco...

Bardzo dziękuję za odwiedziny i pozostawione komentarze...

Serdecznie wszystkich pozdrawiam...