Lipsk - Kościół świętego Tomasza

 

Gdy słyszysz śpiew - tam wchodź,

Tam dobre serca mają.

Źli ludzie - wierzaj mi -

Ci nigdy nie śpiewają.

(Johann Wolfgang von Goethe)

Jadąc w grudniu do Lipska miałam cichą nadzieję, że uda mi się wstąpić w majestatyczne mury kościoła św. Tomasza i posłuchać wspaniałej muzyki organowej,  która przeniesie mnie w niesamowitą muzyczną podróż... Ten zabytkowy obiekt sakralny, znany jest z doskonałej akustyki... Zapewnia idealne tło dla prezentacji dzieł muzyki organowej, w szczególności Bacha...

Kościół ewangelicko-luterański pw. świętego Tomasza znajduje się na dziedzińcu Thomaskirchhof,  w  centrum miasta, w zachodniej części ... Świątynia może poszczycić się długą i bogatą historią... Została zbudowana przez fundatora Ditricha z Miśni w XII wieku, jako kościół targowy... Margrabia  podarował ją klasztorowy augustianów św. Tomasza... Prawdopodobnie minnesinger ( średniowieczny, rycerski poeta w Niemczech) Henrich von Morungen miał przywieźć z Indii  relikwię świętego i podarować ją klasztorowi z okazji jego wstąpienia do zakonu...

Kościół świętego Tomasza jest nie tylko domem modlitwy, ale miejscem muzyki, siedzibą Chóru Thomaner i miejscem ostatniego spoczynku Johanna Sebastiana Bacha... Na historycznym placu przed kościołem możemy zobaczyć posąg przedstawiający kompozytora... To dzieło rzeźbiarza Carla Seffnera zostało odsłonięte w 1908 roku...

Kościół został zbudowany na miejscu romańskiego kościoła z XII wieku... Obecna  gotycka architektura pochodzi w głównej mierze z XV wieku... A jego charakterystyczna wieża stanowi osobliwy element panoramy Lipska... Podobnie i dach, który nachylony jest pod kątem 63° i pochodzi z 1486 roku... W swojej epoce był prawdziwym osiągnięciem inżynierskim...

Po północnej stronie kościoła świętego Tomasza znajduje się Portal Apostołów... Powstał dosyć późno,  dopiero w czasie przebudowy świątyni w latach 1880 - 1890... Ten neogotycki portal z maswerkami, sterczynami jest bogato zdobiony... Na skośnych narożnych kolumnach umieszczono figury świętych...

Sześć kamiennych posągów flankuje  Portal Apostołów... Z lewej strony Ofiarowanie Jezusa w świątyni (Łk 2,36)... Wśród postaci: Anna Prorokini, starsza kobieta z plemienia Asera, która prorokowała o Jezusie w Świątyni Jerozolimskie... O Annie Prorokini czytamy w Ewangelii św. Łukasza... Kolejną postacią jest Symeon z Dzieciątkiem Jezus... To sprawiedliwy i pobożny człowiek, który chciał ujrzeć Zbawiciela i Bóg obiecał mu, że nie umrze dopóki nie zobaczy Jezusa... Trzecią postacią jest Święta Maria...

Prawa strona portalu to: Uzdrowienie chromego z Dziejów Apostolskich... Są postaci: świętego Piotra, Chromego oraz  świętego Jana Apostoła... Autorem tego portalu jest niemiecki rzeźbiarz Arthur Trebst, który studiował w Królewskiej Akademii w Dreźnie... Zadomowił się w Lipsku i jego prace możemy zobaczyć m.in. w kościele świętego Michała i na terenie miasta...

Najważniejszą i najsłynniejszą postacią związaną z kościołem świętego Tomasza w Lipsku był kompozytor Johann Sebastian Bach... Pracował tam przez 27 lat jako kantor i dyrygent słynnego chóru chłopięcego Thomanerchor, założonego w 1212 roku...

To właśnie w Lipsku kompozytor miał najbardziej twórczy okres swojego życia... Co tydzień komponował arcydzieła muzyczne, zachwycające, ponadczasowe... Komponował muzykę sakralną w ogromnym tempie... Powstało 150 kantat w ciągu czterech lat, duża ilość utworów organowych i większych kompozycji... W Lipsku skomponował swoje słynne Oratorium na Boże Narodzenie, Pasję według świętego Jana, Pasję według świętego Mateusza

Podczas pobytu w Lipsku podziwiali go i szanowali go wybitni muzycy i osobistości takie jak: Mozart, Vivaldi, Beethoven, Goethe... Ciekawostką jest, że ten głęboko wierzący i niesamowicie pobożny protestancki chrześcijanin nie podpisywał  swoich kompozycji inicjałami, lecz skrótem SDG, co oznacza Soli Deo Gloria - chwała tylko Bogu...

* Polska Filharmonia Bałtycka *

Szczególną atrakcją są cotygodniowe motety Bacha, utwory na chór a capella, bądź z orkiestrą kameralną, które odbywają się w piątki o godz. 18-tej w liturgicznej formie Nieszporów... Natomiast w soboty o godz. 15-tej zwykle wykonywane są kantaty Johanna Sebastiana Bacha... 

Przed kościołem już o godzinie 14, 30 ustawiłam się w sporej kolejce... Po wykupieniu biletu w cenie 2 euro, udałam się do nawy głównej... Przez godzinę mogłam posłuchać muzyki organowej, solistów i chóru chłopięcego... Przyznaję, koncert wywołał u mnie spore emocje od zachwytu po radość i wzruszenie... Cieszyłam się... Mogłam tutaj być i tego wszystkiego doświadczyć na żywo...

Architektura kościoła świętego Tomasza jest wybitnym przykładem gotyckiej architektury sakralnej... To trzynawowe wnętrze zachwyciło mnie prostą elegancją i harmonijnymi proporcjami... Prezbiterium ze sklepieniami krzyżowo-żebrowymi jest lekko nachylone w stosunku do nawy głównej... Filigranowe okna łukowe w czasie dnia były doskonałym źródłem światła, które zalewało wnętrze naturalną jasnością... Nie robiłam żadnych zdjęć podczas koncertu... O 17,30 ponownie odwiedziłam  świątynię...

Ta gotycka konstrukcja symbolicznie przybliżała niebo... Główna nawa wspierana jest przez masywne kolumny... Tym samym sprawiają, że wnętrze wydaje się być szersze i otwarte... Moją uwagę przykuwa wspaniałe sklepienie siatkowo- żebrowe w nawie głównej oraz neogotycki ołtarz główny z 1888 roku, wykonany według projektu Constantina Lipsiusa...

W prezbiterium, przed ołtarzem głównym chrzcielnica wykonana z marmuru i alabastru... Powstała w latach 1614 - 1615... Zdobią ją reliefy przedstawiające cztery sceny biblijne: potop, uzdrowienie syryjskiego setnika Naamana, przejście Izraelitów przez Morze Czerwone... 

Dziś miłośnicy muzyki pielgrzymują do kościoła świętego Tomasza, aby oddać hołd Johannowi Sebastianowi Bachowi przy jego grobie... Przykrywa go prosta tablica z brązu... Johann Sebastian Bach zmarł 28 lipca 1750 roku... Został pochowany na cmentarzu świętego Jana... W 1900 roku szczątki kompozytora zostały pochowane w krypcie przed ołtarzem kościoła św. Jana... w 1943 roku w czasie ciężkiego  nalotu  bombowego kościół spłonął... Sarkofag Bacha został w 1950 roku  przeniesiony do prezbiterium kościoła św. Tomasza...

W 2020 roku w noc sylwestrową, osobnik chory psychicznie zniszczył 25 witraży... Kilka ocalało m.in. powyżej prezentowany z 1889 roku... W środku widzimy Marcina Lutra... Z lewej strony Fryderyka III Mądrego, elektora Saksonii, który poparł Lutra w walce z papieżem i cesarzem... Gdy życie Lutra było zagrożone dał mu schronienie...  Fryderyk Mądry był pierwszym księciem Świętego Cesarstwa Rzymskiego, który przyjął protestantyzm... Z prawej strony Philip Melanchthlon, reformator religijny, najbliższy współpracownik Marcina Lutra...

W kościele świetnego Tomasza znajdują się liczne płyty grobowe, epitafia oraz groby gotyckie - Nickela Pflugk'a zmarłego w  1482... Był on doradcą książąt i elektorów saskich... Kolejny grób należał do rycerza Hermanna von Harras'a zmarłego w 1451 roku... Brał udział w krucjacie... Chciał odpokutować swoje winy w miejscach świętych. Chciał przede wszystkim ochronić miejsca biblijne przed Turkami...

Jednym z najważniejszych dzieł manieryzmu w Górnej Saksonii jest największe epitafium radnego i zarządcy kościoła świętego Tomasza, Daniela Leicher'a zmarłego w 1612 roku... Epitafium jest okazałe mierzy 4 metry wysokości i 2,8 metra szerokości...

Nie istnieje już ambona na której przemawiał Marcin Luter... Obecna, neogotycka została wykonana z wapienia, i pochodzi z 1885 roku... Po jej bokach widzimy symboliczne wizerunki czterech ewangelistów...  

Warto odwiedzić kościół świętego Tomasza ponieważ był świadkiem wielu wyrażeń, w tym chrztu Karla Liebknecht'a w 1871 roku, którego rodzicami chrzestnymi byli Karol Marks i Fryderyk Engels... Kościół świętego Tomasza to nie tylko miejsce kultu, ale żywy pomnik bogatego dziedzictwa kulturowego i muzycznego Lipska...

* Lipsk - Grudniowy spacer po mieście *

* Lipsk - Pomnik Bitwy Narodów *

* Lipsk - Jarmark Bożonarodzeniowy *

Bardzo dziękuję za odwiedziny i pozostawione komentarze...

Życzę relaksującej niedzieli i szczęśliwego tygodnia...

Serdecznie wszystkich pozdrawiam...

Życzenia świąteczne - 2025

 

* Carlo Maratta *

Niech spokój z Wami będzie i szczęśliwość będzie,

Niech błogosławi Bóg czyny i kroki, które stawiacie,

Niech rozprasza mroki.

Niech w Narodzenia świętą chwilą bożą

Nową się życie opromieni zorzą

I z Nowym Rokiem co nam oto świta

Do serc strwożonych niech pokój zawita.

Niech zginą wojny, zagasną pożogi,

A ludzkość wznosi nowe życia progi,

Nowego bytu niechaj zręby stawi,

A Bóg przedwieczny z niebios błogosławi.

(Władysław Mączyński)

Kochani,

życzę Wam i Waszym bliskim nade wszystko zdrowych, radosnych, pięknych, pełnych 

ciepła i  miłości Świąt Narodzenia Pańskiego...

Niech będą one czasem niezapomnianym, spędzonym bez pośpiechu

w gronie najbliższych.

Niech biały opłatek wigilijny - symbol pojednania i jedności budzi w nas

i naszych rodzinach pragnienie pokoju i przebaczania...

Łucja - Maria

The magic of Christmas never ends  and its greatest of gifts are family and friends...

Best Wishes for a very Merry Christmas...

Für den wundervollen Weihnachtstag wünsche ich Dir das Beste, 

das es  überhaupt geben mag:

Glück, Liebe, Gesundheit und Heiterkeit - 

und dies bis in alle Ewigkeit!!! 

Lipsk - Grudniowy spacer po mieście

 

Miłość nie jest czymś, co możemy zrozumieć;

jest to stan, który możemy jedynie doświadczyć.

(Wirginia Woolf)

Lipsk, największe miasto w Saksonii i jedno z najbardziej fascynujących miast Niemiec... Jest niezwykle urzekające, bogate w historię, kulturę, posiadające zachwycającą architekturę... Często bywa pomijane wśród popularnych europejskich destynacji turystycznych... Rzadko możemy zobaczyć je na blogach... Z tego powodu  Lipsk uwzględniłam w grudniowych planach podróży do Niemiec...

Tradycje, spora garść informacji mieście... Lipsk ma burzliwą historię: przez wieki był ważnym ośrodkiem targów, literatury i muzyki... Miasto zostało po raz pierwszy oficjalnie wspomniane w 1015 roku przez biskupa Thietmara z Merseburga, który w swojej kronice opisał zamek zwany Urbs Libzi...

W pobliżu zamku wyrosła osada rzemieślników i kupców... Margrabia Miśni Otton Bogaty nadał jej prawa miejskie i targowe w 1165 roku, oficjalnym roku założenia Lipska, miejscowości położonej na skrzyżowaniu Via Regia i Via Imperii...

Na początku XV wieku powstaje Uniwersytet Lipski, który jest drugim najstarszym uniwersytetem w Niemczech po Heidelbergu... W XVI wieku rozpoczyna  się Reformacja... Luter wygłasza kazanie w dniu Pięćdziesiątnicy, w  kościele św. Tomasza... W czasie wojny trzydziestoletniej miasto jest kilkakrotnie oblegane i niszczone... W czasie wojny siedmioletniej Lipsk był okupowany przez Prusy... po sześciu latach  okupacji pruskiej, postęp techniki wojskowej doprowadził do gruntownej rozbiórki fortyfikacji miejskich...

W 1813 roku miała miejsce bitwa pod Lipskiem zwana jak Bitwa Narodów... W czasie II wojny światowej Lipsk był wielokrotnie bombardowany przez aliantów... Po 38 nalotach i zakończeniu wojny miasto znalazło się w sowieckiej strefie okupacyjnej, a później stało się drugim co do wielkości miastem NRD... Po upadku Muru Berlińskiego, podobnie jak reszta wschodnich Niemiec, Lipsk zmagał się z poważnymi problemami gospodarczymi i strukturalnymi... Jednak w kolejnych latach miasto stosunkowo dobrze otrząsnęło się ze skutków zjednoczenia...

Kiedy  podczas wojny siedmioletniej, fortyfikacje okazały się bezużyteczne z punktu militarnego, wokół Starego Miasta powstał Ring czyli  Promień  zielonych promenad... W zachodniej części miasta znajduje się  Dittrichring... Jest tutaj niewielki park z pomnikiem Platona - Dolza, upamiętniający dwóch pierwszych dyrektorów, pierwszej bezpłatnej szkoły podstawowej... pomnik ufundowali uczniowie w 1894 roku... 

Po obu stronach Dittrichring znajduje się wiele bardzo pięknych, zabytkowych budynków, które nadają miastu niepowtarzalnego charakteru... Są one zbudowane w końcówce XIX lub na początku XX wieku... Posiadają eleganckie fasady zbudowane w stylu secesyjnym zawierające elementy neobarokowe...

Z Dittrichring kieruję się na  parking podziemny na Thomaskirchhof i tutaj zaczyna się mój całodzienny spacer po mieście... Idę piękną ulicą pośród okazałych, bogato zdobionych kamienic... Mijam Thomashaus  zbudowany w latach 1903 - 1904 w stylu neogotyckim i neorenesansowym... Poprzednikiem Thomashaus była Thomasschule, rezydencja i szkoła, miejsce pracy Johanna Sebastiana Bacha... 

W niewielkiej odległości znajduje się Plac św. Tomasza... Jest tutaj m.in Muzeum Bacha... W czasach kompozytora mieszkał tu bogaty kupiec złota i srebra Georg Henrich Bose... Budynek został przez niego nabyty w 1710 roku i przekształcony w przestronną barokową rezydencję kupiecką... Dom Bose'a posiada żółtą fasadę, z dwupiętrowym wykuszem... Muzeum Bacha prezentuje oryginalne manuskrypty, historyczne instrumenty, konsolę organową i wiele innych eksponatów...

Na rogu Thomskirchhof  budzi moje ogromne zainteresowanie dawny Dom Towarowy Ebert / obecnie Commerzbank... Budynek powstał w 1904 roku na zlecenie Franza Eberta... Dawny Kaufhaus Ebert był jednym z pierwszych budynków  secesyjnych w Lipsku... Mieścił się w nim ekskluzywny  sklep z odzieżą damską...

Architekci nadali domowi towarowemu charakterystyczną formę ściętego narożnika... Cały pięciopiętrowy budynek, z rozmachem łączy elementy secesyjne, z neobarokiem a duża ilość złoconych elementów fasady przyciąga uwagę... Wejściem zdobią  dwie imponujące alegorie symbolizujące grzechy kobiece: próżność (Superbia) i pożądanie (Luxuria)... Na szczycie znajduje się wykusz wieżyczkowy, który zdobi złocona korona...

Skierowałam swoje kroki do kolejnego muzeum przy Kleine Fleischergasse (Zaułek Rzeźniczy)... Tutaj, w samym sercu historycznego Lipska znajduje się najstarsza kawiarnia w Niemczech i Museum Zum Arabischen Coffe Baum... Imponująca rzeźba nad portalem ilustruje ważną epokę w historii kultury kawy i nadała budynkowi nazwę... Widzimy Araba lub Ottomana siedzącego pod drzewem kawowym  i podającego putto filiżankę kawy... Od 1711 roku serwowano tu ulubiony napój Sasów... Kawiarnia znajduje się na parterze i naprawdę  przyciąga gości pyszną kawą i wspaniałymi wypiekami... W zabytkowych pokojach na trzech piętrach znajduje się muzeum...

Niepowtarzalny klimat centrum Lipska kształtuje przede wszystkim jego charakterystyczna architektura... Oprócz licznych, bardzo dobrze zachowanych zabytkowych budynków, zachwyciła mnie  duża ilość pasaży i dziedzińców... Są one jedną z najbardziej oryginalnych atrakcji Lipska i praktycznie dzisiejszy post im poświęciłam...

Byłam zaskoczona bo niemal na każdym kroku, w kompleksach budynków bramy się otwierają, dziedzińce łączą a szklane łuki przechodzą w przejścia... Kiedyś kupcy z całego świata odwiedzali te miejsca, a handlarze z Paryża, Moskwy czy Wiednia handlowali tu tkaninami, futrami, maszynami... Najstarszym pasażem jest Bathels Hof położony w dzielnicy Mitte... Składa się z kompleksu budynków...  Przejście i dziedziniec były niegdyś wykorzystywane jako miejsce targów i wystaw... Bathels Hof został zbudowany w latach 1747 - 1750 przez Georga Wernera dla lipskiego kupca Gottlieba Bathel'a... Czteropiętrowe domy rozmieszczone są wokół nieregularnie ukształtowanego dziedzińca, wszystkie z bardzo wysokimi dachami...

W czasie spaceru docieram na Nikolastraße... Znajduje się w pobliżu głównego dworca kolejowego... Nikolastraße to jedna z najstarszych ulic Lipska, prowadząca do kościoła świętego Mikołaja...  Historycznie było tutaj centrum handlu futrami i mieściło się 35 firm futrzarskich... Tutaj możemy zobaczyć wiele ciekawych budynków, m.in. Dom Alfreda Seltera'a handlarza futrami... Budynek wykazuje elementy stylu reformowanego i wpływy secesji... Na fryzie nad  bocznym wejściem widnieje pięć puttów... Uwagę przykuwają miedziane tułowie zwierząt futerkowych...

Kolejnym ciekawym obiektem jest budynek handlowy, w którym  w połowie XVI wieku mieściła się karczma Błękitny Szczupak... Natomiast w XIX wieku wnętrza tego budynku były siedzibą firmy futrzarskiej...

W pobliżu kościoła świętego Mikołaja znajduje się sześciopiętrowy budynek handlowy Speck's Hof... Możemy tutaj zobaczyć najstarszy zachowany pasaż handlowy w Lipsku... Posiada on niepowtarzalny charakter i robi naprawdę oszałamiające wrażenie... Jasny dziedziniec wyłożony jest płytkami ceramicznymi... Na fryzach ściennych przedstawiono trzy tematy: Poranek, Południe, Wieczór...

Nie tylko w tym ale we wszystkich odwiedzanych przeze mnie pasażach znajduje się mnóstwo sklepów wszelakiego rodzaju, od zabawek, pamiątek i delikatesów po haute couture (najdoskonalszą formę luksusowej mody)...

Spacerując po centrum Lipska rozglądam się na wszystkie strony ale i spoglądam w górę, aby nie przegapić czegoś interesującego... Tego dnia kolejny raz docieram na Naschmarkt bo tu, na niewielkim placu rozlokował się kolejny Jarmark bożonarodzeniowy... 

Na północnym krańcu placu znajduje się barokowy budynek Starej Giełdy (niem. Alte Börse), a przed nim, na niewielkim  skwerze  zielonym, pomnik Goethe'go... Stara Giełda to bardzo piękny i  najstarszy barokowy budynek w Lipsku... Zbudowany w 1678 roku przez lipskich kupców... Zawierano tu umowy handlowe,  organizowano aukcje, handlowano wekslami... Obecnie organizowane są tutaj koncerty, przedstawienia teatralne, konferencje, uroczystości publiczne i prywatne...

Pomnik Goethe'go na Naschmarkt stoi od 1903 roku i upamiętnia Johanna, który w wieku 16 lat, przybył do Lipska aby studiować prawo i spędził tam trzy lata... Posąg przedstawia poetę jako dzielnego, młodego studenta w rokokowym stroju...

Medaliony na cokole przedstawiają popiersia Friederike Oeser i Anny Katarzyny Schönkoph, kobiety, które były ważne dla Goethe'go podczas jego pobytu w Lipsku... Friederike Oeser była córką malarza, grawera, rzeźbiarza i dyrektora Akademii Malarstwa i Rysunku w Lipsku... Zaprzyjaźniła się z Johannem gdy ten pobierał lekcje rysunku u jej ojca... 

Anna Katarzyna Schönkoph była córką karczmarza i handlarza winem, a także pierwszą wielką miłością Goethe'go, która nigdy nie odwzajemniała jego uczuć... Zniechęcona jego zazdrością, ostatecznie nawiązała romans z początkującym prawnikiem Christianem K. Kanne...

Lipsk był i jest ważnym, historycznym ośrodkiem targowym, rozwijającym się od średniowiecza dzięki strategicznemu położeniu i tradycji handlowej, co widać po dziś dzień w jego historycznych pasażach...

Cały czas spacerowałam po Starym Mieście, podziwiając go o różnych porach dnia... W samym centrum miasta bez problemu można przechodzić zabytkowymi korytarzami pod dachami, nawet gdy pogoda nie dopisuje... Tutaj historyczny urok i nowoczesny styl, łączą się z tradycyjnymi sklepami, modnymi butikami, przytulnymi kawiarniami, tworząc tętniącą życiem atmosferę...

Do najsłynniejszych, najbardziej okazałych pasaży należy  Passage Mädler... Zbudowany przez Antona Mädler'a z ekskluzywnymi sklepami, z licznymi renomowanymi markami z dziedziny mody, biżuterii znajduje się nad słynną piwnicą Auerbach...  W pasażu stoją rzeźby: Fausta i Mefistofelesa i grupa pijanych studentów...

Piwnica z winami istnieje od 1525 roku... W tym roku obchodziła 500 lat istnienia... Johann Wolfgang von Goethe odwiedzał piwnicę podczas studiów, był zachwycony lokalem i jego historią... Stał się stałym bywalcem piwnicy... Często wspominano wówczas  legendę o doktorze Fauście, który w 1525 roku wydostał się z lokalu. ujeżdżając beczkę po schodach, i to wszystko dzięki kontaktom z diabłem...

Owa historia i miejsce tak zainspirowały Goethe'go, że wykorzystał piwnicę jako jedno z miejsc akcji swojego najsłynniejszego dramatu...

Stare Miasto Lipska kryje mnóstwo perełek, które również zaprezentuję na blogu...

* Lipsk - Jarmark Bożonarodzeniowy *

* Lipsk - Pomnik Bitwy Narodów *

Bardzo dziękuję za odwiedziny i pozostawione komentarze...

Serdecznie wszystkich pozdrawiam...