Cerkiew Przemienienia Pańskiego - Jarosław

 

Przyjaźń jest najpiękniejszym ze wszystkich prezentów,

jakimi możemy zostać obdarowani

aby szczęśliwie ukształtować swoje życie.

(Epikur)

To z pewnością już wiecie, że lubię zwiedzać wszystkie świątynie wyznań religijnych... W czasie mojego pobytu w Jarosławiu odwiedziłam cerkiew konkatedralną pw. Przemienienia Pańskiego, świątynię greckokatolicką... Cerkiew, z greckiego to dosłownie dom Pański... Wierni Kościoła greckokatolickiego, jest to wspólnota chrześcijan obrządku bizantyjskiego uznająca papieża i dogmatykę katolicką, lecz zachowująca prawosławie, odrębności liturgiczne, odmienny kalendarz kościelny i języki liturgii, małżeństwo księży przed święceniem... Jednym słowem - grekokatolicy to katolicy tradycji greckiej czyli bizantyjskiej...

Powstanie Kościoła greckokatolickiego poprzedziły próby przezwyciężenia rozłamu między Kościołem katolickim a Kościołem prawosławnym, które, mimo zawierania unii, okazały się nieskuteczne... Dopiero zainicjowana przez jezuitów unia brzeska z 1596 roku, spowodowała powstanie stałej struktury kościelnej...

Po drugiej wojnie światowej Kościół greckokatolicki, który znalazł się  na obszarze państwa radzieckiego, pod wpływem nacisków na synodzie we Lwowie podjął decyzję o unieważnieniu unii brzeskiej, odłączenia się od Kościoła katolickiego oraz zjednoczeniu z rosyjskim Kościołem prawosławnym... Dopiero po rozpadzie Związku Radzieckiego na Ukrainie odrodził się Kościół greckokatolicki...

Cerkiew pod wezwaniem Przemienienia Pańskiego została zbudowana na fundamentach dawnego zamku Ostrogskich... Jej budowę rozpoczęto na początku XVIII wieku, a konserwowano w jego połowie...

Po 1945 roku z Jarosławia deportowano większość ludzi obrządku greckokatolickiego, a cerkiew przejął miejscowy kościół rzymskokatolicki...  Dwadzieścia lat później wystąpiły pęknięcia murów, wtedy parafia wytępiła do władz o zgodę na remont... Władze miejskie przejęły cerkiew i ją zamknęły... Dopiero pod koniec lat 80.XX wieku cerkiew została przekazana grekokatolikom...

Cerkiew jest piękna, od razu rzuca się w oczy jej charakter neobizantyjski... W górnej części arkady biforium z dużą rozetą... W centralnym miejscu duża rzeźba Ukrzyżowanego.. W centrum fasady dwukondygnacyjna arkada, która w przyziemiu mieści główne wejście ramowane dekoracyjnym, kamiennym arkadowym portalem... 

Gdy weszłam do cerkwi, jej wnętrze przykuło moją uwagę szczególnie i tak bardzo mi się spodobało, że postanowiłam  się tym pięknem z Wami podzielić...

Jest to świątynia trójnawowa, gdzie trzyprzęsłowa nawa główna poprzedzona chórem, a nawy boczne podcieniami... Prezbiterium węższe od nawy głównej... Ściany nawy dzielone masywnymi półfilarami... Sklepienie kolebkowe z lunetami... Obecny ikonostas wraz z ikonami jest siedemnastowieczny i  pochodzi z cerkwi Zaśnięcia Bogurodzicy w Jarosławiu... 

Przestrzeń cerkwi podzielona jest na trzy części na wzór Świątyni Jerozolimskiej: 

przedsionek -  część przeznaczoną pierwotnie dla pokutnych i katechumenów,

nawę -  przeznaczoną dla wiernych,

prezbiterium - część ołtarzową, oddzieloną ikonostasem, gdzie dokonuje się ofiara Przemienienia,

Ikonostas, to ściana z ikonami, która w cerkwi oddziela miejsce ołtarzowe(swiatłyszcze, sanktuarium, prezbiterium), od nawy przeznaczonej dla wiernych... Według nauki cerkwi prawosławnej  sanktuarium jest symbolem nieba, miejsca szczególnego przebywania Boga... Tam kapłan sprawuje Boską Liturgię (prawosławie nie zna pojęcia mszy), tam znajduje się tabernakulum... 

Ikonostas zasłania przed oczyma ludzi to, co dla nich powinno być niewidoczne... Wierni mogą jedynie spoglądać na wizerunki świętych i proroków... Ikony zajmują szczególne miejsce w świątyni i w życiu codziennym wiernych... Ikona to malowidło wykonane na desce zgodnie z przyjętym przez Kościół wzorcem, który określa cały jej sposób powstawania... Ikony są otaczane uwielbieniem, uświęca je relacja z pierwowzorem i ku niemu skierowana jest cześć, jaką się im oddaje...

W cerkwi konkatedralnej w Jarosławiu znajduje się bezcenny zabytek, jakim jest ikona z wizerunkiem Matki Bożej zwana  Bramą Miłosierdzia... Ikona została uznana za cudowną przez papieża Piusa VI w 1779 roku, a w 1996 roku koronowana... Twarz Matki Bożej jest piękna, spokojna, pełna miłości i delikatnie uśmiechnięta... 

Przenajświętsza Bogurodzica ubrana jest w suknię ciemnozieloną oraz czerwoną szeroką szatę zakrywającą czoło i tył głowy (maforion)... Trzy gwiazdy zdobią maforion, są starym syryjskim symbolem dziewictwa (wyszywano je na ślubnych welonach księżniczek) i wskazują na dziewiczość Matki Boga przed, w czasie i po okresie brzemienności... Wreszcie Maria nigdy nie była przedstawiana inaczej jak tylko z Synem i na tej ikonie też tak jest... Według konserwatorów zabytków ikona powstała w siedemnastym wieku...

Z podziwem patrzę na wnętrze cerkwi... Dekorowane jest malarstwem ściennym pochodzącym z trzech okresów: z XVIII wieku, początek XX wieku oraz z lat 30.XX wieku... Dekoracje służą nie tylko upiększeniu świątyni i gloryfikacji Boga, ale mają przede wszystkim oddziaływać na psychikę wiernych... 

Z oryginalnego wyposażenia zachowały się dwa ołtarze boczne przy prezbiterium... Na ścianach wizerunki świętych prawosławnych, wywodzących się z Ukrainy... Ich pamięć w sposób wyjątkowy jest czczona, m.in. poprzez szeroko   upowszechnianie imion świętych nadawanych nowo-narodzonym, składanie pieśni cerkiewnych na ich cześć, modlitw...

Opuszczam cerkiew Przemienienia Pańskiego, budowlę okazałą, pełną uroku, pięknie zachowaną, posiadającą burzliwą historię i co najważniejsze, w ciągu dnia otwartą, co było było naprawdę miłym zaskoczeniem... Stąd do Rynku pozostaje już "tylko jeden krok"...

Bardzo dziękuję za odwiedziny i pozostawione komentarze...

Życzę miłego i udanego tygodnia...

Serdecznie wszystkich pozdrawiam...