Muzeum POLIN - historia Żydów polskich

Życie nie jest ani bajką,

ani przelotnym uśmiechem.

To co  teraz Ty uczynisz,

w przyszłości odezwie się echem.

Życie to nie fragment powieści,

Życie to nie piękna ballada,

Życie to utwór, który w swej treści,

przepiękne cechy posiada.

(Roman Brandstaetter)

Na warszawskim Muranowie przy ulicy Mordechaja Anielewicza 6 znajduje się Muzeum Historii Żydów Polskich - POLIN... W tym wyjątkowym miejscu przedstawiono ich tysiącletnią historię  - od średniowiecza do współczesności  ...

Znałam architekturę muzeum ze środków masowego przekazu, z internetu... Gdy stanęłam przed gmachem jego widok wprawił mnie w zdumienie... Ogromna bryła skonstruowana na planie kwadratu...  Prosta, bardzo skromna, pokryta miedzią i zielonkawym szkłem, przecięta falującą, dynamiczną szczeliną, symbolizującą  dramatyczną przerwę w tysiącletniej historii polskich Żydów...

Budynek Muzeum powstał w symbolicznym miejscu, w sercu dawnej dzielnicy zamieszkałej przez Żydów, w czasie wojny przekształconej przez Niemców w getto... Gmach muzeum stoi  naprzeciw Pomnika Bohaterów Getta, w pobliżu Ławeczki Jana Karskiego... Karski był emisariuszem władz Polskiego Państwa Podziemnego... Jako jeden z pierwszych poinformował aliantów o tragicznej sytuacji ludności żydowskiej w okupowanej Polsce...

Pomysł powstania muzeum pojawił się w 1995 roku... Gdy w 2005 roku ogłoszono konkurs wpłynęło 250 projektów od ponad stu architektów  z trzydziestu sześciu krajów... Niespodziewanym zwycięzcą okazała się  fińska pracownia architektoniczna Mahlamäki & Lahdelma...


Muzeum Historii Żydów Polskich - POLIN zostało otwarte 28 października 2014 roku... Powstało by walczyć ze stereotypami, ksenofobią i nacjonalistycznymi uprzedzeniami... POLIN - to największa  multimedialna wystawa  o charakterze narracyjnym... Muzeum składa się z 8 galerii... Każda galeria dotyczy innej epoki w długiej historii narodu żydowskiego...

Już na  samym początku wystawa przenosi nas w gęste są polskie lasy, które 1000 lat temu porastały Polskę... Dzięki wizualizacji możemy wyobrazić sobie taką Polskę jaką zobaczyli pierwsi Żydzi... 

Piękna legenda opowiada o ich wędrówce na wschód w poszukiwaniu bezpiecznego schronienia przed prześladowaniami w Europie Zachodniej... Żydzi  post i błagali Boga, aby ratował ich z rąk oprawców... Wówczas spadła z nieba karteczka, na której napisane było: Idźcie do Polski tam znajdziecie spokój...  Żydzi ruszyli do Polski... Kiedy dotarli, ptaszyny w lasach świergotały: Po-lin! Po-lin! Rabini przetłumaczyli to z hebrajskiego i pojęli, że ptaki chcą im powiedzieć: tu spocznijcie... A gdy spojrzeli na drzewa, zdawało im się, że do każdej gałęzi przyczepione są kartki Gemary... Tym samym zrozumieli, że odkryli dla siebie nowe miejsce, gdzie można się osiedlić i rozwijać żydowską duchowość oraz wielowiekową naukę...

Pełno w muzeum interaktywnych plansz i paneli multimedialnych przedstawiają najwcześniejsze osady żydowskie... Powstawały na podgrodziach większych grodów w pobliżu siedziby księcia i pod jego opieką... Podegrodzia były ośrodkami handlu lokalnego i międzynarodowego...

Król Kazimierz Wielki wydał i potwierdził przywileje dla Żydów, wcześniej uczynił to Bolesław Pobożny w 1264 roku... Bardzo pozytywny wpływ na króla Kazimierza miała piękna krakowska Żydówka Estera... Król sprzyjał Żydom i prowadził wobec nich bardzo tolerancyjną politykę...

Złoty wiek kultury żydowskiej, przypadł na XVI  i pierwszą połowę XVII wieku... Cieszyli się szeroka autonomią, zaczęli osiedlać się w wielkich majątkach magnackich, dzierżawili karczmy, młyny i browary, na handlu zbożem i bydłem dorabiali się nierzadko wielkich majątków...

W Muzeum możemy zobaczyć bardzo ciekawy i zróżnicowany zbiór ponad trzech tysięcy eksponatów, związanych z dziedzictwem żydowskim... Są m.in. lampki oliwne chanukowe  z XVIII i XIX wieku... Służyły one do palenia symbolicznych świateł na pamiątkę odnowienia kultu w Świątyni w Jerozolimie po zwycięskim powstaniu Machabeuszy w 165 r p.n.e. Wśród eksponatów są  dwuuchowe kubki do rytualnego obmywania rąk... Moja uwagę przykula żelazna kłódka z XVI wieku, która została pochowana razem z ciałem, co miało odsunąć śmierć od żywych, szczególnie podczas zarazy... Taka kłódka mogła być kładziona na czaszce, miednicy lub ustach dla ich zamknięcia...

W jednej z galerii zaprezentowano  żydowską ulicę  z lat 1918 - 1939... W 1918 roku Polska odzyskała niepodległość a Żydzi stali się pełnoprawnymi obywatelami, ale jednocześnie pozostawali mniejszością nierzadko dyskryminowaną... W przededniu wojny Polska była domem dla najliczniejszej diaspory w Europie... Mimo obaw i rozterek kwitło życie kulturalne... Bardzo wielu  żydowskich muzyków, pisarzy, poetów, lekarzy przyczyniło się do rozwoju  nauki i sztuki oraz do ożywienia życia intelektualnego w odrodzonej Polsce... Na prezentowanych zdjęciach możemy zobaczyć: Kiepurę, Leśmiana, Tuwima, Słonimskiego, Lechonia, Marię Jasnorzewską-Pawlikowską, Iwaszkiewicza i wielu innych...

Miałam przyjemność zobaczyć niesamowite muzeum, które ma charakter narracyjny... Zanurzyłam się w historii opowiadanej przez zabytkowe przedmioty, rekonstrukcje, makiety, malowidła, zdjęcia, projekty wideo, dźwięki i teksty... Odwiedziłam niezliczoną ilość muzeów i potwierdzam, że  POLIN jest jednym z najlepszych i najbardziej zapadających w pamięci polskich muzeów... Polecam!